Obraz (1187)

220

CI

dkbtondifeaykjtrkhkiroetMn

aldryna

(jeden z chlorowanych węglowodorów wielopierścieniowych o działaniu owadobójczym

^^s^ocącooH

2,4-D

kwas 2,4-dichIorofenoksyoclowy

2,4,5-T

kwas 2,4,5-trichlorofenoksyoctowy

2,3,7,8-tetrach lorod ibenzo d iok sy n a (dioksyna)

Pojawienie się w środowisku związków z tabl. 8.2. początkowo nie budziło obaw, bo są to przeważnie związki o bardzo niskiej toksyczności dla ludzi. Zaniepokojenie wzbudził jednak fakt, że niektóre związki halogenoorganiczne bardzo długo przebywają w środowisku, zanim ulegną rozkładowi. Doprowadziło to do ograniczenia produkcji chloroorganicznych insektycydów i freonów.

W połowie lat 70. zauważono, że fotochemiczne reakcje freonów w górnych warstwach atmosfery mogą przyczyniać się do zmniejszenia stężenia ozonu. Odpowiedzialny za to jest cyk! reakcji rodnikowych:

ccijFj *^wklk> - ceny + a-

jeden z freonów

Cl’ + 0₃ --- CIO- + Oj

ao- + o, —- a- + 2 Oj

Ponieważ jest to proces łańcuchowy, to jedna cząsteczka freonu może spowodować rozkład wieki cząsteczek ozonu. Do rozkładu ozonu przyczyniają się też tlenki azotu i inne przedostające się do górnych warstw atmosfery związki chemiczne, zdolne do fotochemicznych reakcji rodnikowych. Połączone działa nie różnych zanieczyszczeń atmosfery powoduje, że w strefie antarktycznej a w znacznie mniejszym stopniu również w strefie arktycznej występuje okresowe zmniejszenie stężenia ozonu. Nazwano to powstawaniem „dziury ozonowej”.

Daleko idący zanik ozonu miałby złe konsekwencje dla życia na Ziemi, bo jego cząsteczki absorbują zabójcze dla żywych komórek promieniowanie ultrafioletowe o długości foli poniżej 300 nm i chroni nas przed jego działaniem. Nie jest jednak możliwe, żeby ozon znikł z atmosfery ziemskiej, bo pod wpływem światła słonecznego ciągle odbywa się synteza ozonu z tlenu.

8.13. Przemysłowe otrzymywanie i zastosowanie związków halogenoorganicznych

Związki fluoru

Duże znaczenie mają tzw. związki perfluorowane. W związkach tych wszystkie atomy wodoru są zastąpione atomami fluoru. Związki perfluorowane mają niezwykle własności fizyczne i chemiczne. Wśród własności fizycznych.