Obraz (1474)

76 Wstępna ocena sprawo/,dania llnunsowopo

istotik' ii- .i ro/sir/.ygnięcic problemu należności krótkoterminowych z tytułu dostaw i usług o terminie spłaty powyżej 12 miesięcy, ujętych w bilansie sprawozdawczym w pozycji „Aktywa obrotowe” — odnosi się to do należności od jednostek powiązanych i od pozostałych jednostek. Zasadne wydaje się wykazanie tych należności w aktywach trwałych jako „Należności długoterminowe”.

Pasywa są w bilansie analitycznym klasyfikowane według wzrastającego stopnia ich wymagalności (pilności spłaty). Opracowując bilans analityczny, należy przyjąć określone stanowisko w odniesieniu do tych pozycji pasywów bilansu, które nie mają jednoznacznie określonych cech kapitału własnego lub kapitału obcego. W pierwszej kolejności dotyczy to wyniku finansowego roku obrotowego i nie podzielonego wyniku finansowego z lat ubiegłych, które to kwoty stanowią w bilansie sprawozdawczym składnik grupy A — kapitału własnego⁵. Także w bilansie analitycznym często ujmuje się te pozycje jako składnik kapitału własnego. Jest to zasadne jedynie wówczas, gdy nie są znane zasady podziału zysku — np. przed zatwierdzeniem sprawozdań finansowych przez uprawniony do tego organ. W innym przypadku do kapitału własnego należy zaliczyć tylko tę część zysku, która po podzieleniu pozostała w przedsiębiorstwie na potrzeby działalności gospodarczej i jedynie

Tablica 2.2

Bilans spółki FOB za rok X (w tys. zł)

Aktywa	Stan na		Pasywa	Stan na
	początek roku	koniec roku		początek roku	koniec roku
A. Aktywa trwałe	14352	13186	A. Kapitały własne	20064	19676
1. Wartości niematcrial-			1. Kapitał podstawowy	555	555
ne i prawne	138	141	2. Kapitał zapasowy	17418	17 901
2. Rzeczowe aktywa			3. Wynik finansowy netto
trwałe	13980	12 737	roku obrotowego	2091	1 220
3. Należności długoter-
minowe	—	—
4. Inwestycje długoter-
minowe	234	308
5. Długoterminowe rozli-
czenia międzyokresowe	—	—
B. Aktywa obrotowe	11118	12830	B. Zobowiązania (kapitały
1. Zapasy	5724	6 994	obce)	5406	6340
2. Należności	4787	5 230	1. Zobowiązania (kapi-
3. Inwestycje krótkoter-			tały obce) długotermi-
minowe	172	353	nowe	393	1040
4. Krótkoterminowe roz-			2. Zobowiązania (kapi-
liczenia międzyokre-			tały obce) krótkoter-
sowę	435	253	minowe	5013	5 300
Razem aktywa	25470	26016	Razem pasywa	25470	26016

W bilansie sprawozdawczym pozycje te stanowią „tymczasowy” kapitał własny.

w

Analiza bilansu    77

/mieniła lormę, np. zasilając kapitał zapasowy lub powiększając kapitał rezerwowy, la część zysku, która została przeznaczona na dywidendy, przekazana na rzecz Innych jednostek (z tytułu posiadanych przez nie udziałów), przeznaczona na wypłaty nagród i premii z zysku lub zasilenie funduszy specjalnych, stanowi część kapitału obcego — zobowiązań krótkoterminowych.

W grupie B pasywów bilansu analitycznego istotne jest rozgraniczenie zobowiązań i rezerw na zobowiązania jako zobowiązań (kapitałów obcych) długoterminowych i zobowiązań (kapitałów obcych) krótkoterminowych. Ze względu na ocenę płynności¹ ważne jest przeniesienie do zobowiązań (kapitałów obcych) długoterminowych — zobowiązań krótkoterminowych od jednostek powiązanych i od pozostałych jednostek z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności powyżej 12 miesięcy.

Jako przykład bilansu analitycznego wykorzystano dane spółki FOB za rok X (labl. 2.2).

Przeprowadzone uproszczenia bilansu zwiększają przejrzystość danych o sytua-i |i majątkowej i finansowej spółki. Umożliwiają dokonanie wstępnej oceny aktywów i pasywów na podstawie tablic analitycznych, oddzielnie dla aktywów i pasywów.

2.1.3. Wskaźniki struktury i dynamiki w ocenie środków gospodarczych i źródeł ich finansowania

Bilans analityczny wykorzystuje się w pierwszej kolejności do dokonania wstępnej, ogólnej oceny aktywów i pasywów firmy. Taką wstępną ocenę przeprowadza się na podstawie badania bilansu w przekroju poziomym i pionowym. Badanie bilansu w przekroju poziomym polega na porównywaniu poszczególnych pozycji aktywów i pasywów za dwa lub więcej okresów sprawozdawczych. Analiza pozioma bilansu sprowadza się do ustalenia i oceny zmiany (wzrostu lub zmniejszenia) stanu poszczególnych składników bilansu. Zmianę aktywów i pasywów z okresu na okres można wyrazić zarówno w kwotach absolutnych, jak i w procentach. Pożądane jest dokonywanie porównań wieloletnich, obejmujących dane za 3-5 lat. Takie porównania umożliwiają bardziej realistyczne określenie trendów rozwojowych.

Analiza bilansu w przekroju pionowym polega na ustaleniu i ocenie struktury aktywów i pasywów. Przeprowadzając taką analizę, oblicza się udział poszczególnych składników majątku i kapitałów w łącznej sumie bilansowej, a także bada się wewnętrzne struktury podstawowych grup aktywów i pasywów.

Struktura majątkowa przedsiębiorstwa zależy przede wszystkim od rodzaju prowadzonej działalności. Inny zatem będzie udział aktywów trwałych i aktywów obrotowych w ogólnej strukturze aktywów w firmie produkcyjnej, a inny — w firmie

1

Analogicznie jak w przypadku należności krótkoterminowych od jednostek powiązanych i od pozostałych jednostek z tytułu dostaw i usług o okresie spłaty powyżej 12 miesięcy.