Obraz (1484)

i

i

W>

Wstępna ocena sprawozdaniu finansowego

i sposobach ich wykorzystania. Dzięki leniu sprawozdaniu można uzyskać odpowiedzi na wiele istotnych pytań z zakresu zarządzania finansami przedsiębiorstwa (np. jakie obszary działalności generują najwięcej środków pieniężnych, a jakie je najbardziej wchłaniają, czy działalność jest finansowana w drodze podwyższenia kapitałów własnych, czy też zaciągnięcia kredytów lub pożyczek).

Przy sporządzaniu rachunku przepływów pieniężnych niezbędne jest przekwalifikowanie do środków pieniężnych niektórych krótkoterminowych aktywów finansowych. Zgodnie z definicją środków pieniężnych, stosowaną na potrzeby rachunku przepływów, do środków tych zalicza się te krótkoterminowe aktywa finansowe, które są płatne lub wymagalne w ciągu trzech miesięcy od dnia ich otrzymania, wystawienia, nabycia lub założenia (lokaty).

Rachunek przepływów pieniężnych uwzględnia wszystkie wpływy i wydatki z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej, z wyjątkiem wpływów i wydatków będących wynikiem zakupu lub sprzedaży środków pieniężnych.

Działalność operacyjna obejmuje podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności, nie zaliczone do działalności inwestycyjnej (lokacyjnej) lub finansowej.

Działalność inwestycyjna (lokacyjna) dotyczy nabywania lub zbywania składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkich z nimi związanych pieniężnych kosztów i korzyści.

Działalność finansowa polega na pozyskiwaniu lub utracie źródeł finansowania (są to zmiany w rozmiarach i relacjach kapitału [funduszu] własnego i obcego w jednostce); obejmuje ponadto wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści.

Jeżeli transakcja została zakwalifikowana do określonego rodzaju działalności, to wszystkie wpływy i wydatki związane z tą operacją należy zaliczyć do tego samego rodzaju działalności.

Przedstawione definicje są wiążące wyłącznie przy sporządzaniu rachunku przepływów pieniężnych. W związku z tym należy mieć na uwadze niejednoznaczność nazewnictwa pozycji (pojęć) wykazywanych w tym sprawozdaniu oraz w rachunku zysków i strat¹⁶, a także w bilansie¹⁷.

Rachunek przepływów pieniężnych w zakresie działalności operacyjnej może być sporządzony metodą bezpośrednią lub pośrednią, zależnie od wyboru dokonanego przez kierownika jednostki¹⁸.

¹⁶ Na przykład otrzymane dywidendy i odsetki w rachunku zysków i strat są zaliczane do przychodów finansowych, natomiast w rachunku przepływów pieniężnych do działalności inwestycyjnej, z tym że odsetki handlowe oraz odsetki od środków na rachunkach bankowych i lokat bankowych do trzech miesięcy włącznie pozostają w wyniku finansowym jako przepływy z działalności operacyjnej.

^i; W rachunku przepływów' pieniężnych rozumienie inwestycji jest odmienne niż w bilansie, a mianowicie niezależnie od celu, w jakim są nabywane aktywa trwałe lub krótkoterminowe aktywa finansowe, przepływy z tego tytułu wykazuje się w działalności inwestycyjnej.

^IX W przypadku gdy rachunek przepływów pieniężnych jest sporządzony metodą bezpośrednią, należy w' dodatkowych informacjach i objaśnieniach przedstawić dodatkowo uzgodnienie przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej sporządzone metodą pośrednią.

Metoda bezpośrednia polega na wykazywaniu poszczególnych lytułów operacyjnych wpływów i wydatków. Informacje niezbędne do sporządzenia rachunku w przypadku wykorzystania metody bezpośredniej mogą pochodzić bezpośrednio / ewidencji księgowej przedsiębiorstwa lub też można je uzyskać przez konwersję przychodów i kosztów w przepływy gotówkowe (wpływy i wydatki).

Podstawowe zalety metody bezpośredniej to [Śnieżek, 1991, s. 20]:

•    wykazywanie struktury wpływów i wydatków z działalności operacyjnej;

•    dostarczanie informacji użytecznych w określaniu przyszłych przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej (informacje te nie są dostępne w przypadku zastosowania metody pośredniej);

•    łatwość weryfikowania pozycji pieniężnych w sposób wolny od stronniczości.

Punktem wyjścia przy stosowaniu metody pośredniej jest wynik finansowy netto, który poprzez odpowiednie korekty (pozycje, które nie spowodowały przepływu środków pieniężnych, i pozycje pieniężne, które dotyczą innych rodzajów działalności) zostaje przekształcony w przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej.

Wśród zalet metody pośredniej wymienia się w szczególności [Rzepnikowska, Śnieżek, 1995, s. 421:

•    zdecydowanie lepsze i wyraźniejsze wykazywanie zmian w składnikach aktywów bieżących netto;

•    większą dostępność informacji dotyczących relacji między memoriałowym wynikiem finansowym netto a wynikiem kasowym z działalności operacyjnej (do celów analizy prospektywnej);

•    wyraźne wykazanie, że osiąganie zysku nie jest równoznaczne z posiadaniem środków pieniężnych.

Niezależnie od rodzaju zastosowanej metody ogólna kwota przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej pozostaje taka sama. Inne są tylko informacje stanowiące podstawę ustalania tych przepływów'.

Przepływy pieniężne w zakresie pozostałych rodzajów działalności, czyli działalności inwestycyjnej i finansowej, są określane za pomocą metody bezpośredniej.

Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 7 („Sprawozdania z przepływów środków pieniężnych”) zaleca stosowanie metody bezpośredniej, gdyż dostarcza ona bardziej użytecznych informacji do oceny płynności finansowej firmy niż metoda |X>średnia. Ponadto metoda ta, wskazując źródła i wykorzystanie przepływających środków pieniężnych, pomaga odbiorcom informacji zrozumieć, w jaki sposób przedsiębiorstwo generuje i zagospodarowuje środki pieniężne (interpretowanie znaczę nia korekt wyniku finansowego, które występują w przypadku metody pośredniej, jest dużo trudniejsze). Ograniczeniem powszechnego stosowania metody bezpośredniej jest znacznie większy stopień pracochłonności związany z tą metodą, wynikający z potrzeby dostosowania ewidencji (rozbudowania analityki kont księgowych) oraz obowiązku dodatkowego sporządzania operacyjnych przepływów pieniężnych metodą pośrednią.