Obraz (783)

12 Współczesna polska myśl etyczna

okój społeczny i polityczny mówi, że jest on wartością bliską zarówno miłości, irawiedliwości oraz solidarności. Etyka społeczna stan równowagi i stabilizacji azywa pokojem rzeczywistym, który powinien zawierać trzy składowe i koherentne spójne) elementy, a mianowicie: harmonię wewnętrzną (społeczeństw i jednostek); ozbawione napięć stosunki między jednostkami i wspólnotami; oraz ugodowe relacje nędzy narodami. Istotą pokoju jest ład społeczny (przestrzeganie prawa) i moralny uszanowanie systemów normatywnych, kodeksów, itp.) wśród ludzi oraz państw, /reszcie szósta reguła - rozwoju - wyraża ewangeliczny postulat osiągania przez dowieka doskonałości. Zasada ta jest wyłącznie adresowana do gromad, którym ileca troskę o własnych osobników dążących do wyższego poziomu duchowego, iwodowego, moralnego, ekonomicznego, i każdego innego, w którym nieobecne st naruszanie dobra człowieka lub wspólnot. Każdy rozwój wyraża jednostkowy ostęp tworzący się w stabilnych i uporządkowanych systemach społecznych oraz ^litycznych, które są nastawione na wolność i korzyść ludzi. Zasadę rozwoju wspiera 'awo do doskonalenia osoby artykułowane w Słowie Bożym, które powinno inspi->wać legislację stanowioną.

Przedstawione wyżej stanowiska w polskiej etyce współczesnej obejmują waż-ejsze poglądy określające jej charakter w ostatnim pięćdziesięcioleciu. Siłą rzeczy h przekrój jest szkicowy, chociaż ukazuje te nurty, które są reprezentatywne dla idzimej myśli moralnej. Nasza prezentacja nie została jednak poszerzona o refleksje ozofii romantycznej czy pozytywistycznej", a zwłaszcza o badania międzywojen-jj szkoły lwowsko-warszawskiej¹⁰⁰, ponieważ odstąpiono w tym rozdziale od ujęć storycznych i skupiono się wyłącznie na zagadnieniach współczesnych obecnych naszej etyce. Również świadomie zrezygnowano ze współczesnej problematyki oralnej obejmującej takie zagadnienia jak: relacje między prawem a moralnością; vestie socjobiologii moralności; interpretacje altruizmu i egoizmu; czy wreszcie zwoju moralnego jednostek¹⁰¹, chociaż w pewien sposób te tematy są obecne naszej książce. Wskazane zagadnienia poruszyliśmy jedynie przy okazji referowania )glądów wyróżnionych tu filozofów. Nie przeprowadzono także analizy marksistów -iej myśli moralnej i ustaleń współczesnej aksjologii etycznej (nauki o wartościach oralnych). Jednakże ujęcie tego wszystkiego w niniejszym rozdziale niepomiernie zszerzyłoby nasze rozważania i przekroczyło znacznie założony zakres problemów, tego powodu ograniczono się jedynie do tego, co zostało przez różnych autorów deklarowane jako propozycje nowych systemów etycznych, czyli tego, co wydaje

Wykład polskiej filozofii moralnej romantyzmu i pozytywizmu znajduje się w: W. Tyburski, A. Wachowiak, R. Wiśniewski, Historia filozofii i etyki, Wyd. TNOiK, Toruń 1997.

Problemy te są przedstawione w: S. Jedynak (red.), Studia z historii etyki polskiej 1900-1939, UMCS, Lublin 1990; także: J. Woleński, Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska, PWN, Warszawa 1985. Zainteresowanych tymi problemami odsyłam do pracy: J. Jaroń, Główne tendencje w etyce polskiej wiatach 1956-1989, WAP, Warszawa 1990.

się być w jakiejś mierze ciekawe, świeże i oryginalne w polskiej etyce po II wojnie światowej. Założenie takie nie pomniejsza roli nieujętych tu poglądów moralnych i badań nad moralnością, ale uściśla te kierunki, które zdają się być dzisiaj inspirujące, a przez to - jak się zdaje - warte pokazania.