Tłoczenie przy ciśnieniu wynoszącym p'( kończy się w punkcie 4, kiedy tłok Y^róci do skrajnego lewego położenia. Po zmianie kierunku ruchu, spadku ciśnienia z p't do wartości poniżej p's i po przejściu drogi wynoszącej ASs otwiera się zawór ssawny (punkt 1 wykresu). Również i w tym wypadku wahania ciśnienia spowodowane zostały zmiennymi oporami podczas otwierania zaworu ssawnego oraz oporami bezwładności przyspieszanej cieczy.
Obszary zakreskowane są proporcjonalne do pracy zużytej na pokonanie oporów ssania i tłoczenia wewnątrz pompy.
Planimetrując powierzchnie wykresu indykatorowego i dzieląc ją przez długość, otrzymuje się średnie ciśnienie indykowane podczas jednego cyklu pracy z zależności:
Pi =[Pa] (2.46)
gdzie:
Fj [mm2] — powierzchnia wykresu indykatorowego,
S [mm] — długość wykresu indykatorowego (odpowiadająca w skali wykresu wartości skoku tłoka pompy),
f [mm/Pa] — skala indykatora.
Użyteczną moc pompy tłokowej można wówczas obliczyć z wzoru (2.17) w następujący sposób:
Pu = p • Q • Y = Q • ?■ [W] = 10'3 • Q • Pj [kW] gdzie:
Q [m7s] — wydajność rzeczywista pompy,
Y = Pj/p [m2/s2] — użyteczna jednostkowa praca pompy,
Pj [Pa] — średnie ciśnienie indykowane.
2.2.1.3. POWIETRZNIKI
Powietrzniki są zbiornikami wyrównawczymi włączonymi pomiędzy rurociąg a cylinder pompy tłokowej. Zostały one tak ukształtowane, że wewnątrz nich może znajdować się w czasie pracy pompy pewna ilość powietrza ograniczona od dołu zwierciadłem przepompowywanej cieczy. Schemat pompy z powietrznikami: ssawnymi i tłocznym przedstawiony jest na rysunku 2.13.
W czasie procesu przetłaczania cieczy, w momencie gdy tłok zatrzymuje się w jednym ze swoich skrajnych położeń i zmienia kierunek ruchu na przeciwny,
51