OMiUP t2 Gorski(4

Kurs rzeczywisty

Rys. 7.25. Schemat blokowy procesu sterowania statkiem

sygnału sposób. Wskutek działania urządzenia sterowego statek zmienia kurs, a rzeczywisty aktualny kurs jest obserwowany przez automat sterujący.

Sygnał pochodzący od kursu rzeczywistego jest porównywany z sygnałem kursu zadanego, w wyniku czego następuje bądź zatrzymanie działania urządzenia sterowego, bądź dalsza korekta kursu, którym porusza się statek.

Aby urządzenie sterowe było efektywne musi ono dysponować odpowiednią mocą, którą zapewnia maszyna sterowa. Rodzaj maszyny, jej zasada działania i rozwiązanie konstrukcyjne oraz wyposażenie w przyrządy kontrolne, pomiarowe, regulacyjne itp. zależą od bardzo wielu różnorodnych czynników, głównie od wielkości statku i od jego przeznaczenia.

7.2.1. POJĘCIA PODSTAWOWE

Jak już poprzednio wspomniano, bierne urządzenie sterowe składa się z silnika, do którego doprowadzana jest energia, z przekładni napędzającej bezpośrednio płetwę sterową oraz z samej płetwy sterowej. Przy urządzeniach sterowych, napędzanych siłą mięśni ludzkich, silnik nie wchodzi w rachubę.

Do silnika — w zależności od jego rodzaju — doprowadza się rozmaite rodzaje energii, a mianowicie:

—    energię zawartą w parze wodnej o pewnym ciśnieniu (urządzenie typu parowego),

—    energię elektryczną (w urządzeniach sterowych typu elektrycznego oraz typu hydraulicznego lub tzw. elektro-hydraulicznego).

W zależności od rodzaju i stopnia złożoności urządzenia sterowego, do jego wyposażenia może jeszcze wchodzić sprzęgło umieszczone między silnikiem a przekładnią.

Przekładnie stosowane w okrętowych urządzeniach sterowych mogą być typu:

—    mechanicznego (linowe, łańcuchowe, cięgnowe, dźwigniowe, zębate itp.),

—    hydraulicznego (złożone z pompy, urządzenia regulacyjnego i siłownika odpowiedniego typu).

Biorąc pod uwagę inny sposób podziału, rozróżnia się dwa rodzaje urządzeń sterowych, a mianowicie:

—    urządzenia sterowe z otwartym układem sterowania,

—    urządzenia sterowe z zamkniętym układem sterowania.

284