OMiUP t2 Gorski11

steru lub jego powrotu do położenia zerowego, należy wykonać odpowiedni ruch kołem sterowym.

Schemat okrętowego urządzenia sterowego z maszyną parową tłokową i przekaźnikiem łańcuchowym przedstawiono na rys. 7.50. Obroty maszyny sterowej przekazywane są przez przekładnię ślimakową 2 na koło łańcuchowe 3, wokół którego owinięty jest łańcuch 5. Pewne proste odcinki łańcucha zastąpione są cięgnami ze stalowych prętów. Długość przekaźnika łańcuchowego może być regulowana ściągaczami 8, a wszelkie ewentualne szarpnięcia w czasie pracy płetwy sterowej amortyzowane są sprężynami 9.

Sektor sterowy można, w razie potrzeby (np. przy zerowaniu cięgna łańcucha, zaczepu itp.) zahamować hamulcem tarciowym 12, unieruchamiając tym samym płetwę sterową.

7.4.2. URZĄDZENIA STEROWE Z NAPĘDEM ELEKTRYCZNYM

W początkowym okresie produkcji statków z napędem spalinowym, kiedy brak dostatecznej ilości pary uniemożliwiał stosowanie parowych maszyn sterowych, zaczęto stosować urządzenia sterowe z napędem elektrycznym. Zaletami tych urządzeń w stosunku do maszyn parowych były:

—    cicha i spokojna praca,

—    stosunkowo niewielkie rozmiary i ciężar,

—    prostota urządzenia i wystarczająca pewność pracy,

—    łatwość prowadzenia kabli w porównaniu z koniecznością prowadzenia rurociągów pary dolotowej i odlotowej.

Elektryczne urządzenia sterowe składają się z:

—    układu sterowania pracą silnika,

—    silnika elektrycznego,

—    przekładni między silnikiem a sterem,

—    płetwy sterowej.

Ze względu na rodzaj stosowanej przekładni między elektrycznym silnikiem a płetwą sterową można je podzielić na:

—    napędzane za pośrednictwem przekładni ślimakowej i zębatej z zębami czołowymi,

—    napędzane za pośrednictwem przekładni śrubowej,

—    napędzane za pośrednictwem przekładni hydraulicznej.

Po wprowadzeniu urządzeń sterowych z napędem elektrycznym zastosowano początkowo — między silnikiem a sektorem osadzonym bezpośrednio na trzonie sterowym — przekładnie mechaniczne (zębate, czołowe, ślimakowe i śrubowe). W starszych rozwiązaniach sektor był połączony z trzonem sterowym za pomocą sprężyn amortyzujących uderzenia fal morskich o płetwę sterową. W nowszych urządzeniach nie stosuje się amortyzatorów, zastępując je — w celu ochrony przekładni przed ewentualnymi przeciążeniami —

311