P1010088 (3)

ALEKSANDER KAMIŃSKI

METODA, TECHNIKA, PROCEDURA BADAWCZA W PEDAGOGICE EMPIRYCZNEJ

ROZWAŻANIA WSTĘPNE

Rfl. Stanisław Ossowski napisał w jednej ze swych podstawo-wych prac: „Do postulatów objętych rolą współczesnego pracownika naukowego należy świadomy udział w procesie rozwoju własnej dyscypliny”¹. Powodowany takim pragnieniem i zachęcony sposobnością^ jaką stanowi riiniejsze wydawnictwo, przedstawiam kilka uwag i propozycji związanych z metodologią empirycznych badań w pedagogice.

Niniejsze rozważania dotyczyć będą pedagogiki koncentrującej uwagę na środowiskowych uwarunkowaniach procesu wychowawczego, to jest na uwikłaniach sytuacji wychowawczych jednostek 4-grup w-środowisku życia ograniczającym lub pobudzającym możliwości rozwoju oraz na ingerencji przeobrażającej środowisko w kierunku wzmacniającym jego korzystne wpływy. Takie badania wzajemnych oddziaływań środowiska na jednostki i grupy oraz jednostek i grup społecznych na środowisko możliwe są tylko w ujęciu empirycznym, a ustalanie prawidłowości j*- tylko w rozumowaniu indukcyjnym.

Pedagogika empiryczna i indukcyjna, zainicjowana przez J. W. Dawida i Stanisława Karpowicza, a pioniersko realizowana przez Helenę Radlińską i Zygmunta Mysłakowskiego, jest dziś w toku dalszego pomyślnego rozwoju. Jednakże konstrukcja metodologiczna tej pedagogiki wciąż jeszcze pozostaje nie dokończona. Nawet w pedagogice społecznej, stanowiącej wyspecjalizowa-

1

S. Ossowski, O osobliwościach nauk społecznych, Warszawa 1962, s. 273.

Metodologia pedagogiki...