P1010184 (5)

autobiografii Jung pisał na ten temat: „Przeżycie i doświadczenie nieświadomości w najwyższym stopniu utrudniało mi pracę intelektualną... Z drugiej strony nie byłem w możności mówić o tym, co mnie naprawdę zajmowało... Tak oto stanąłem przed alternatywą: albo będę kontynuował karierę akademicką, która wtedy stała przede mną otworem, albo pójdę za głosem mojej wewnętrznej osobowości, «wyższego rozumu», i dalej będę realizował przedziwne zadanie, które na mnie spadło... Tak więc świadomie zrezygnowałem z kariery akademickiej, albowiem nic mogłem wystąpić przed publicznością, zanim mój eksperyment nie dobiegł końca... (Wtedy) zdecydowałem się opuścić Uniwersytet Zuryski, w^r Jętórym od ośmiu lat wykładałem jako docent prywatny’’²⁶\Oczywistą konsekwencją tej decyzji — z czego wkrótce zdał sobie spraw^rę— była „wielka samotność”]*⁷ ) Szczęściem, nie była to samotność absolutna. Istniały dwa czynniki, które pozwoliły mu utrzymać więź z racjonalnym biegunem świata. Po latach pisał o tym: „Rodzina i zawód pozostały dla mnie podstawią, do której zawsze mogłem wrócić i która przekonvw^rała mnie, że jestem zwykłym i normalnym człowiekiem... Świadomość, że jestem lekarzem, że muszę pomagać moim pacjentom, że mam żonę i pięcioro dzieci, dowodziła mi każdego dnia, iż — w przeciwieństwie do Nietzschego — nie jestem liściem unoszonym przez wiatr ducha⁵⁵,²⁸

Jednakże utrzymanie więzi interpersonalnych (zresztą jedynie w kręgu bliskich mu ludzi), choć pomocne w zachowaniu poczucia rzeczywistości i chroniące przed całkowitym osamotnieniem, nie mogło zdecydować o pozytywnym zakończeniu procesu przemiany; w tym względzie było ono warunkiem koniecznym, lecz niewystarczającym. Losy tego procesu rozstrzygały się w innej sferze. „Moja wiedza — pisał Jung — była jedynym środkiem, który umożliwił mi wyjście z chaosu, w jakim się znajdowałem... Robiłem wszystko, by każdy obraz (wewnętrzny), każdą treść zrozumieć i, o ile było to możliwe, przyswoić systemowi racjonalnemu, a przede wszystkim wcielić je w życie”.*⁹] Z kolei zrozumienie treści nieświadomości pociągało ze sofcą konsekwencje etyczne: „Albowiem — jak powiada Jung — ten, kto nie traktuje zdobytego poznania jako obowiązku moralnego, ulega pokusie pychy”.³⁰

Pozytywne zakończenie procesu przemiany — na płaszczyźnie doświadczenia psychicznego — zapowiedziała ostatnia jego faza: faza przeżywania symboli mandalicznych. Jung tak o tym pisał: „W latach 191&--19 przebywałem w Chateau d’Ocx jako Commendant de la Region Anglaise des Internes de Guerre. Tam każdego ranka szkicowałem w notatniku małą mandalę w kształcie koła, która zdawała się odpowiadać mojej aktualnej sytuacji wewnętrznej... Moje mandale były krypto-gramami stanu mojej jaźni... Widziałem, jak działa jaźń, tj. całość mojej psychiki... Miałem przy tym wyraźne poczucie, że mam do czynienia z czymś centralnym, i z czasem zdobyłem żywe wyobrażenie jaźni”/¹¹ „Już przedtem przekonałem się, że muszę się wyrzec idei supremacji ego... Strumień nieświadomości porwał mnie ze sobą i nie wiedziałem, dokąd mnie zaniesie... (Dopiero) w Jatach- 19t6'-*1S2P zro-

wewnętrzny spokój”/¹²

innvrh 7 ra rhu/ilą zrozumiałem, żc... moje życie należy dó

poznania, o które mi chodziło i których

Przemiana psychiczna, którą Jung miał możność przeżyć, nie była wyłącznie jego osobistą sprawą. Miała ona także znaczenie społeczno- kulturowe i wartość naukową. Jung dał temu wyraz pisząc: v^,W przeżywanych obrazach tkvały " rzeczy, które dotyczyły nic tylko mnie, lecz także wielu

yły wówczas znane nauce. Sam musiałem przeżyć owo «pradoświadczenic*, a ponadto uzasadnić realność tego, co doświadczyłem”,³³ pokazać, że są to „doświadczenia kolektywne, które mogą się powtórzyć także u miłych ludzT,"i tego starałem się dowieść w mojej późniejszej pracy naukowej”.³⁴

Kończąc zawartą w swej autobiografii relację dotyczącą dramatycznego przełomu, jaki w tamtych latach dokonał się w jego życiu, mógł tak oto ocenić jego znaczenie dla całej swej późniejszej działalności twórczej :,„Wszystkie moje prace, cała moja twórczość, wywodzą się z owych wstępnych imagi-nacji i snów... Wszystko, czego dokonałem w moim późniejszym życiu, tkwi w nich w zalążkowej formie emocji czy obrazów⁵⁵.³⁵ „Te pierwsze imaginacje i sny były niby ognisto-płynny bazalt; z nich wykrystalizował się kamień, który potem mogłem poddać obróbce”.³⁶