IMGw02

je w psychologii sprawą kontrowersyjną. Badacze także prezentują na ten temat odmienne stanowiska.

•    Yakov Trope twierdzi, że ludzie motywowani są do poszukiwania danych o jak największej diagnostyczności;

•    inni badacze (Sonentino i Short oraz Swann) kwestionują tę tezę, twierdząc, że ludzie zorientowani są na zdobywanie informacji ugruntowujących ich dotychczasową wiedzę;

•    jeszcze inni (Goethals, czy Suls) uważają, że człowiek szuka przede wszystkim tych informacji, które mogłyby mu dostarczyć przesłanek pozytywnego myślenia o sobie.

Carl Rogers twierdzi, że człowieka charakteryzuje tylko jeden motyw. Sam autor różnie go nazywa: motyw wzrostu, rozwoju, spełniania się, osiągnięcia j zupełności, mowa tu, innymi słowy, o motywacjach samoaktualizacji i samorozwoju. Doświadczenie bezwarunkowej miłości w dzieciństwie jest, według Rogersa, podstawowym warunkiem rozwoju i nieskrępowanej realizacji motywu wzrostu. Wymierna on pięć przejawów takiego funkcjonowania człowieka:

•    otwartość na nowe doświadczenia,

•    koncentracja na teraźniejszości,

•    zaufanie do własnego organizmu,

•    poczucie wolności,

•    kreatywność.

Pełne funkcjonowanie jest procesem, a nie stanem. Rozwój i ekspansja Ja nie zawsze przebiega bez przeszkód. Może to być proces bolesny i trudny, ale sterujący nim motyw jest potężną siłą ukierunkowującą ludzkie zachowanie. Podsumowując dotychczasowe rozważania należy stwierdzić, że:

1.    U podstaw wielu procesów motywacyjnych leżą mechanizmy afektywne. Poziom pobudzenia emocjonalnego ma duży wpływ na podejmowanie przez jednostkę różnych działań i ich efektywność.

2.    Wyróżnić można dwie podstawowe orientacje, jakie człowiek przyjmuje wobec rzeczywistości zewnętrznej: teliczną, gdy pomiot jest ukierunkowany a na realizację określonego celu i parateliczną, gdy dla jednostki istotna jest aktywność sama w sobie. W stanie telicznym wskazane jest niskie pobudzę- J nie emocjonalne, a dla stanu paratelicznego optymalne j est pobudzenie wysokie. |

3.    Poszczególne emocje uruchamiają odpowiadające im programy działania.

4.    Emocje przynoszą też podmiotowi informacje o niezaspokojeniu potrzeb i ukierunkowują jego uwagę na cele, które powinny zostać osiągnięte.

5.    U podstaw procesów motywacyjnych leżą też prawie zawsze procesy poznawcze.

6.    Szczególną rolę przypisuje się ciekawości i różnym formom rozbieżności poznawczej.

7.    Procesy motywacyjne obejmują wiele zjawisk. Najważniejsze z nich to: uruchomienie, podtrzymanie, zaniechanie i zakończenie działania. O przebiegu tych procesów decyduje wiele czynników osobowościowych i sytuacyjnych.

8.    Niekiedy człowiek podejmuje działania nie ze względu na zewnętrzne wzmocnienia związane z ich realizacją, ale dlatego, że aktywność jest dla niego nagradzająca sama w sobie. W takich wypadkach mówi się o istnieniu motywacji wewnętrznej.

9.    Badania wykazały, że takie elementy, jak instrumentalne traktowanie działającego podmiotu przez jego zwierzchników, istnienie ściśle określonego terminu zakończenia pracy oraz rywalizacja, mają często negatywny wpływ na poziom motywacji wewnętrznej.

10.    Bardzo złożoną jest rola, jaką odgrywają nagrody zewnętrzne.

11.    Motywacja osiągnięć jest czynnikiem wyznaczającym działania człowieka w warunkach, w których podejmuje on różnego typu formy aktywności zadaniowej.

12.    Ludzie różnią się stopniem, w jakim nastawieni są na osiąganie sukcesów i unikanie porażek, a to właśnie determinuje ich funkcjonowanie w sytuacjach zadaniowych.

13.    Istotne, typowo ludzkie motywacje wiążą się z tendencjami do podtrzymywania poczucia własnej wartości i (nie zawsze z nimi zgodnymi) tendencjami do uzyskiwania jasnych i diagnostycznych informacji o posiadanych dyspozycjach i kompetencjach.

14.    Charakterystyczna dla człowieka jest również zdolność do długotrwałego dążenia do celu, odraczanie gratyfikacji oraz nastawienie na rozwój i samo-aktualizację.

15.    Podkreślenia wymaga złożoność ludzkich motywacji: wielorakość mechanizmów motywacyjnych (afektywne, poznawcze), koordynowanie złożonych procesów (uruchomienie, podtrzymanie, zaniechanie, zakończenie działania) oraz współistnienie (polimotywacja) i konflikt procesów motywacyjnych.

W codziennym życiu wielokrotnie zależy nam na tym, aby zwiększyć swoją motywację do działania. W osiągnięciu zamierzonych celów może pomóc parę zabiegów praktycznych, na przykład - poinformowanie innych o swoich zamiarach lub zadeklarowanie wykonania ich (najlepiej: w ściśle określonym terminie). Czyniąc to angażujemy własne ja. Nie podjęcie (zaniechanie) działania, bądź nie wykonanie zadeklarowanego zadania może wywołać dysonans - nieprzyjemne napięcie - wynikające z niezgodności tego, co zapowiedzieliśmy, że zrobimy (działanie) ze stanem faktycznym (brakiem działania). Zaistniałe napięcie motywuje do jego usunięcia. Najkorzystniejsze więc jest podjęcie działania.