P1010918

tyfótfrtal XVII

pMtaąna swątwórczość praw kategorię seksualności |...] świat literatury / pocził kobiecej ** Otworem (Borkowska 1995:44).

W ikskursh tcminisrwzm m określając tożsamość kobiety, zwraca się uwagę te _nia" kobiece jest otwarto, wychylone ku odbiorcy¹⁵. Kobieta manifestuje i ko*, stniuje swą podmiotowość w rozmowie z innym, szuka kontaktu z odbiorcą. Nie. które feministki, posiłkując się konw encją typograficzną, pragną odróżnić zam> knięto ja męskie od ja kobiecego (Borkowska 1990: 51-52).

Wyróżnikiem pisarstwa feministycznego będzie takie szczególna postaw a au* tora dyskursu, eksponująca jego (badacza, pisarza) osobiste zaangażowanie. Na konfesy jność, jako wyróżnik studiów feministycznych i genderowych wskazuje Inga Iwasiów (1999), To osobiste zaangażow anie manifestuje się szczególnie wy. raźnie w przestrzeni paratekstualnej. głównie we wstępach do dzieł krytycznych. Tym, co różniłoby te wypow iedzi od podobnych stroktur metatekstowych w dyskursie kry tycznym i naukowym, wprowadzających pierwiastek subiektyw izmu, byłoby w miejscu zarezerwowanym tradycy jnie dla metodologicznych deklaracji (z reguły autor we w stępie do swego tekstu kreśli metodę, uzasadnia podjęcie tematu itp.) - pojaw ienie się osobistego wyznania:

Czytając na nowo H    W. WoolC po raz pierwszy po kilku latach, byłam zdziwiona po

czuciem bolesną głębokki. osobistej wrażliwości w tonie. Rozpoznawałam ten łon, słyszany często w sobie i u innych kobiet: ton stłumionej wściekłości, odczuw anej przez kobietę zdecydowaną nie okazywać uczuć, zachować spokój, a nawet by ć czarującą w pokoju pełnym mężczyzn, którzy mówią rzeczy atakujące jej integralność (Rich 1979: 37; cyt. za Iwasiów 1999:47),

Nigdy nie czułam aż tak silnej potrzeby napisania książki. Przystąpiłam do pracy bez wcześniejszy ch przy gotow ań, pod wpływem osobistej konieczności, porzucając inne zajęcia.

(...} Debata o parytecie. zataczająca coraz szersze kręgi, wyrwała mnie z długiego okresu uśpienia: byłam wtedy dość zmęczona ..kwestią kobiecą” i walką feministek, które - jak mi się wydawało - w dużej mierze osiągnęły swój cel. przynajmniej w naszym kraju. Szukając w ięc w mojej bibliotece pracy o historii feminizmu (...) zauw użyłam, iż większość książek i czasopism poświęconych „kwestii kobiecej” znajdowała się bardzo wysoko, w miejscu prawie niedostępnym. Pokrywająca je gruba warstw a kurzu nagle uśw iadomiła mi rozmiar obojętności, jaka od kilkunastu lat nagromadziła się między mną a tym problemem (Agacinski 2000: 5-6).

13 Por. też koncepcję kobiecej otwartości, jaką. z feministycznej perspektywy, zarysowała Jolanta Baach-Goina (1999),

Stylktycme aspekty dyskursu feministycznego

KUtUAwrmu

V cytowanych fu przykładowo wypowiedziach pojawiają się czysto osobiste _motywy podjęcia pracy, motywowane „zarówno impulsem wspólnotowym i pisanie dla nieobecnych, odzyskiwanie w ich imieniu tradycji), jak i egzystencjalnym .potrzebą aufoidentyfikacji, znalezienia szczególnych miejsc w historii literatury ] historii społecznej, zrozumienia i empatii (Iwasiów IW; 48). Jednakże- należy ;a*naczyi-te wyznania osobiste mogą być interpretowane równocześnie jakowej metodologicznych ustaleń, gdyż implicite podejmują dyskusję z przyjętymi konwencjami naukowego i krytycznego pisarstwa.

\V wewnętrzną przestrzeń naukowego tekstu feministycznego wplatane są informacje o charakterze prywatnym, często dotyczące życia autorki / autora. To nic nowego. Jednakże w tym przypadku fragmenty biografii badacza nie mają charakteru marginalnego i nie służą jedynie budowaniu bliskości w relacjach z odbiorcami. Stają się ważną częścią krytycznego tekstu (Iwasiów 1999:54). Na uwagę zasługuje wyraźne uprzywilejowanie motywacji osobistej, nacisk na osobisty kontakt z opisywanym dziełem, konfrontowanie go z własną egzystencją, a więc -szczególny typ (feministyczny) lektury osobistej.

Wspólną cechą strategii pisarskich podmiotu dyskursu feministyczne#) (najczęściej w jego naukowej i publicystycznej odmianie), jest podkreślanie związku porządku symbolicznego i społecznego (dobrym przykładem opracowania polskojęzycznego jest praca Lingwistyka pici (Karwatowska, Szpyra 2005).

W większości kultur kobiety wychodząc za mąż przyjmują nazwisko męża, dzieci zaś nazwisko ojca. Choć w wielu krajach dopuszcza się dziś także inne rozwiązania, to jednak wymienioną tu konwencję uznać można za społeczną regule. Jolanta Brach-Czaina, manifestująca w swych książkach feministyczne podejście do zagadnień filozoficznych, zwraca uwagę na ten fakt społeczny. Przyjmuje perspektywę kobiecą, gdy w Błonach umysłu nie używa swego ..męskiego’' nazwiska, ale wprowadza własne imię, obok którego znajdują się imiona matki, babki, prababki. Pisze:

Jak przedstawiać się mają kobiety, skoro pozbawione są własnych nazwisk. Te należą do mężczyzn. Kobiet) mają tylko imiona Używając męskich nazw isk wskazują cudze rodowody, a nie własne. Życie kobiet jest jednostkowe. Cywilizacja odcięła je od tradycji Kobiety nie mają przeszłości, ich historia, w oczach społeczeństwa sprowadza się do jednego ży cia A nawet mniej, bo i ono pocięte jest na odcinki stemplowane różnymi nazwiskami mężczyzn. Niektóre kobiety, starają się utrzymać ciągłość prezentacji przynajmniej w ramach własnego życia zachowują nazwiska panieńskie lub dodają je do nazw isk mężów. Ale przecież nazw isk panieńskich nie ma Są to raczej kawalerskie nazw iska ojców (Brach-Czaina 2005:6).