page0139

Aleksandra Cieślikowa

PSEUDONIMY

Cechy kategorialne pseudonimu. Pseudonimy literackie a konspiracyjne. Pseudonim w przeszłości

CECHY KATEGORIALNE PSEUDONIMU

Pseudonim jako kategoria antroponimiczna, niezmiernie wewnętrznie zróżnicowana, posiada jednak cechy wyróżniające go spośród innych kategorii.

Pseudonim najczęściej wybiera lub tworzy sam podmiot nazwania, a jeśli inni, to ci, z którymi łączy go wspólna idea — w imię której przyjmuje on nadaną nazwę. Nie obcy (przezwisko), nie najbliżsi (imię), nie los (nazwisko; myślę o współczesnych nazwiskach dziedziczonych). Pseudonim — podobnie jak imię i przezwisko — jest określeniem indywidualnym, występującym w singulare tantum.

Celem przybrania pseudonimu jest ukrycie się pod inną nazwą niż znane ogółowi imię i nazwisko. Motywy przybierania pseudonimów opisane są zarówno w literaturze (w obrębie fikcji), jak i w literaturze naukowej, pamiętnikarskiej, dokumentalnej.

Motywy:

1.    Osobiste (Jacek Soplica — Ksiądz Robak, Andrzej Kmicic —

pseudonim może sygnalizować rozdwojenie osobowości (Dr fekyll i Mr Hyde). W pseudonimie literackim (realnym) również odzwierciedla się zmiana osobowości: profesor matematyki Charles    i Le

wis Carroll — autor „Alicji w krainie czarów".

2.    Ideowe. Rodzajem pseudonimu jest przyjęcie innego imienia, np. klasztornego, lub innego rodzaju przemiana życia, ale zawsze wedle przyjętej idei: Gustaw-Konrad.

135