P1020996 (2)

Jeremi/ Rifkin

nologii” w ciągu pierwszych pięciu tysiącleci historii człowieka. Przez tysiące lat człowiek stosował ogień po to, by palić, spawać, wykuwać i wytapiać rudy metali, tworząc wiele użytecznych materiałów. Obecnie po raz pierwszy biologia molekularna pozwala człowiekowi dodawać, niszczyć, łączyć na nowo, wstawiać, zszywać i preparować materiał genetyczny, przekraczając granice biologiczne, tworząc nowe mikroorganizmy, odmiany roślin i rasy hodowlane, które nigdy nie istniały w przyrodzie. Przejście od pirotechnologii do biotechnologii jest epokowe i będzie miało głębokie konsekwencje dla sposobu, yv jaki przyszłe generacje będą kształtować swoje relacje z biosferą.

Choć niektórzy uczeni nadal uważają technologie manipulacji genetycznych jedynie za udoskonalenie klasycznych technik hodowlanych, to inni przyznają, że jest to przełom jakościowy w stosunku do wszelkich tradycyjnych procedur manipulowania naturą. Wystarczy przywołać jedynie trzy przykłady ilustrujące ogromne różnice między klasyczną hodowlą a nowymi technikami manipulacji genetycznej.

Na Uniwersytecie Pennsylvania dr Ralph Brinster z zespołem naukowców, wstawił geny ludzkiego hormonu wzrostu do biologicznego kodu mysich embrionów in vitro. Wszczepione samicom embriony przeszły ciążę. Młode myszy posiadały ludzkie geny hormonu wzrostu, rosły prawie dwa razy szybciej niż zwykłe myszy i przekazywały te geny swoim potomkom. Drugi eksperyment polegał na wstawieniu tytoniowi genu, który odpowiada za emisję światła u robaczków świętojańskich, wskutek czego roślina świea przez całą dobę. W trzecim eksperymencie naukowcy z Uniwersytetu Califomia w Davis, stosując technologię fuzji komórkowej połączyli komórki embrionalne owcy i kozy — dwóch nie spokrewnionych gatunków — i umieścili embrion w macicy owcy, która urodziła „kozowcę". Dziwaczna chimera miała głowę kozy i ciało owcy³⁵.

Żaden z tych eksperymentów nie byłby możliwy w ramach klasycznych technologii hodowlanych. Dają one wprawdzie możliwości krzyżowania pewnych gatunków — np. krzyżując konia i osła otrzymamy muła — jednak sama natura wyznacza ich granice. Nowe techniki splatania genów i fuzji komórek pozwalają dziś naukowcom przekroczyć praktycznie wszystkie granice biologii i łączyć geny

|| Michael Fox, Superpigs and Wondercom, New York: Lyons and Burford Pub-lishers, 1992 s. 114.

Udzielając szerokiej ochrony patentowej formom życia uzy w drodze manipulacji genetycznych, rząd daje swoje imp dla poglądu, że żywe istoty można uważać za wynalazki te< podległe takim samym standardom i wykorzystaniu hand jak przedmioty martwe.

Koniec pracy

t całkowicie odrębnych gatunków. Gatunek przestaje być postrzegany w kategoriach organizmu — niepodzielnej całości, lecz jest uważany U pudełko zawierające kasety z programem genetycznym, który można na nowo preparować, porządkować i komponować dzięki odpowiedniej obróbce laboratoryjnej.

Z perspektywy produkcji ważność technik genetycznych polega na tym, że umożliwiają one manipulowanie żywymi organizmami po raz pierwszy na poziomie ich najmniejszych części składowych oraz traktowanie życia jako zestawu indywidualnych cech genetycznych. Dzięki zniesieniu ograniczeń nakładanych przez biologię i zredukowaniu mikroorganizmów, roślin i zwierząt do klocków, z których się składają, naukowcy mogą zacząć organizowa na obraz procesu produkcyjnego.

Ogromny potencjał ekonomiczny biotechnologii połączył chemiczne, farmaceutyczne, rolnicze i medyczne w nowy kq nauk przyrodniczych, którego potęga handlowa dorówna lu wyższy pozycję zajmowaną przez kompleks petrochemiczny ■[ ostatniego stulecia. W roku 1980 Sąd Najwyższy Stanów czonych przyznał pierwszy patent na genetycznie wyprodul twór 1 mikroorganizm stworzony w laboratoriach firmy Electric, którego przeznaczeniem jest pochłanianie wyciekó naftowej na morzu. W 1987 r. Urząd Patentów i Znaków Firn ogłosił objęcie ochroną patentową każdego żywego tworu nionego ręką ludzką", po raz pierwszy uznając żywy orgaJ produkt handlowy. Do dziś opatentowano tysiące mikroorga i roślin oraz sześć zwierząt. Ponad 200 patentów zwierząt rzonych genetycznie oczekuje zatwierdzenia przez Urząd Pat

Globalny kompleks rolniczy oczekuje w XXI w. przej rolnictwa opartego na petrochemii do rolnictwa technolog tycznych. W tym celu naukowcy i całe korporacje pracują ratoriach nad tysiącami nowych gatunków roślin i ras z Podobnie do zwykłych procesów produkcyjnych, równii głównym celem jest wzrost produktywności i zmniejszeni* chłonności.