P1030086 (3)

win Galio otrzymała 5,1 miliona dolarów na promocję win za granica, a firma M&M-Mars ponad milion dolarów na reklamę batoników na całym świecie. Nawet McDonalds dostał 465 tys. dolarów w postaci ulg podatkowych na promocję swojego nowego dania z kurczaka na zagranicznych rynkach. W ramach rządowego programu rozwoju eksportu rolnego trzy wielkie firmy zbożowe: Cargill, Continental i Dreyfus, otrzymały ponad 1,1 miliarda dolarów funduszy federalnych w latach 1985-1989. Rolnicy, kopalnie, tartaki, firmy farmaceutyczne i inne koncerny również są beneficjantami tej I rządowej darmochy i jałmużny. Likwidacja subsydiowania korporacji pozwoliłaby zaoszczędzić dość funduszy, aby zagwarantować płacę socjalną kilku milionom Amerykanów¹.

Dodatkowe fundusze mogą pochodzić z cięć zbędnych wydatków na obronę. Pomimo zakończenia zimnej wojny rząd federalny nadal utrzymuje rozdmuchany budżet na cele militarne. Kongres asygnuje coraz mniej funduszy na obronę, jednak nadal wynoszą one około 89% wydatków z okresu zimnej wojny². Kongresowe biuro budżetu uważa, że wydatki obronne mogłyby maleć o 7% rocznie przez kolejne 5 lat bez narażenia na szwank gotowości militarnej państwa czy stanu jego bezpieczeństwa. Gdyby Kongres i Biały Dom przyjęły zalecenia biura budżetu, można by zaoszczędzić ponad sześćdziesiąt trzy miliardy dolarów rocznie I wystarczająco dużo aby wzmocnić trzeci sektor i wypłacić socjalną pracę milionom bezrobotnych chętnych do podjęcia pracy w gospodarce społecznej³. Nawet jeśli cięcia budżetowe spowodowały utratę miejsc pracy w firmach pracujących dla przemysłu zbrojeniowego, można oczekiwać utworzenia dużo większej liczby nowych miejsc pracy dzięki skierowaniu zaoszczędzonych środków bezpośrednio na sfinansowanie zatrudnienia w trzecim sektorze. Powód jest dość oczywisty. Większość wydatków wojskowych idzie na zakupy sprzętu. Gdyby te pieniądze przeznaczyć na płacę socjalną za pracę w trzecim sektorze i pomoc

²⁷    Wallace Peterson, Silent Depression, New York: W. W. Norton, 1994 s. 202.

²⁸    Tamże s. 203.

Koniec pracy w odbudowie lokalnych społeczności, powstałoby dużo wiec ej miejsc pracy i potencjalnej siły nabywczej.

Cięcia w dziedzinie obronności, likwidacja zbędnych subsydiów dla firm transnarodowych oraz stopniowa redukcja biurokracji opieki socjalnej są potrzebne, ale na dłuższą metę nie wystarczą do sfinansowania płac socjalnych i odbudowy trzeciego sektora Duża część przychodów do sfinansowania tego przedsięwzięcia będzie musiała pochodzić z nowych podatków.

Najbardziej sprawiedliwym sposobem zdobycia potrzebnych funduszy byłoby uchwalenie podatku od wartości dodanej VAT nałożonego na wszystkie dobra i usługi z wyjątkiem podstawowych. Podatek VAT jest czymś zupełnie nieznanym w USA, ale praktycznie każde państwo europejskiej i wiele innych stosuje go¹*.

Podatek od wartości dodanej jest pobierany na każdym etapie procesu produkcji — właśnie „od wartości dodanej" produktowi. Inaczej mówiąc, podatek jest nałożony na różnicę między wartością wytworzonej przez daną firmę produkcji a wartością nakładów na tę produkcję^{4 5}. Zwolennicy podatku VAT wskazują na większe korzyści z opodatkowania konsumpcji a nie dochodu. Przede wszystkim, jak podkreśla Murray L. Weidenbaum, były prezes doradców ekonomicznych prezydenta Reagana, a obecnie dyrektor Centrum Biznesu na Uniwersytecie Washingtona w St. Louis, przesunięcie podstawy opodatkowania z dochodu na konsumpcję jest bardziej sensowne w perspektywie społecznej. Bardziej sprawiedliwe jest opodatkowanie ludzi od tego, co biorą, niż od tego, co dają swoją pracą, inwestowaniem i oszczędzaniem. Po drugie, opodatkowanie konsumpcji zamiast dochodu zachęca raczej do oszczędzania niż do wydawania. Porównując liczne korzyści podatku VAT w stosunku do dochodowego Weidenbaum dochodzi do wniosku, że podatek od konsumpcji zachęca do oszczędzania, ponieważ każdy dolar zaoszczędzony, a nie wydany na bieżącą konsumpcję jest zwolniony z podatku. Podstawowym sposobem minimalizacji zobowiązań podatkowych konsumenta jest konsumować mniej; bodźce do pracy, oszczędzania i inwestowania nie są osłabione. Natomiast minimalizować zobowiązania podatkowe, jeśli opodatkowany jest dochód,

333

1

   Center for Study on Responsive Law, Aid for Dependent Corporations (AFDC), Washington, D.C.: Essential Information Inc., 1994. Badania oparte na danych Calu-loguc of Federal Domestic Assistance, U.S. Office of Management and Budget, 1993

2

oraz Estimates of Federal Tax Expenditures for Fiscal Years 1994-1998, Joint Committee

3

on Taxation, 1993; The Fat Cat Freeloaders, „Washington Post" 6.03.1994 s. Cl.

4

A New Kind of Tax: Adopting a Consumption Tax, „Current" 5/1993 s. 17.

5

H The YATman Cometh, „The Economist" 24.04.1993 s. 17.