P1040088 (3)

Rys. 12.1. Główne wymiary uzębienia koła walcowego

12.2. METODY I NARZĘDZIA POMIAROWE

12.2.1. Pomiar podziałki zasadniczej (podziałki przyporu)

Rys. 12.2. Zarysy ewolwentowe dwóch sąsiednich zębów

Przy sprawdzaniu podziałki zasadniczej wykorzystuje się właściwość ewolwenty polegającą na tym, że odległość dwóch ewolwent odwijanych z tego samego koła zasadniczego jest jednakowa wzdłuż wszystkich promieni tworzących obie ewolwenty. Jest to również najkrótsza odległość między ewolwentami. Na rysunku 12.2 widać, że zarówno odległość AC, jak też AD są większe niż AB.

12.2.1.1. Pomiar podziałki zasadniczej za pomocą mikroskopu

Tę metodę pomiaru stosuje się głównie do kół zębatych drobnomoduło-

czy kresa środkowa siatki goniomet-

Rys. 12.3. Schemat pomiaru podziałki zasadniczej za pomocą mikroskopu

wych. Przed pomiarem należy sprawdzić, lycznej jest prostopadła do osi pomiarowej, tj. kierunku przesuwu stolika mikroskopu. Następnie ustawia się na stoliku koło tak, aby zarys zęba w pobliżu wierzchołka był styczny (rys. 12.3) do kresy środkowej siatki. Po ustawieniu dokonuje się pierwszego odczytu, następnie przesuwa stolik

w położenie, w którym ta sama kresa jest styczna do zarysu sąsiedniego zęba (w pobliżu wrębu) i dokonuje drugiego odczytu. Różnica odczytów jest wartością podziałki zasadniczej. Punkt styczności kresy z zarysem przy wierzchołku powinien być tak dobrany, aby drugi punkt styku leżał powyżej okręgu zasadniczego, tzn. kresa powinna być w obu położeniach pomiarowych styczna do wypukłej części zarysu ewolwentowego.

12.2.1.2. Pomiar podziałki zasadniczej mikrometrem talerzykowym

Schemat pomiaru podziałki zasadniczej mikrometrem talerzykowym przedstawiono na rys. 12.4. Pomiar wartości W_k dokonywany jest przez k zębów, zaś W_M — przez k + 1 zębów. Wartość p_b oblicza się za pomocą wzoru

(12.1)

Liczbę zębów k dobiera się z tabl. 12.1 (dla kół normalnych, niekorygo-wanych, tzn. x = 0, y = 1).

Wk+i

W*

Pb

«ys. 12.4. a) zasada pomiaru podziałki zasadniczej, b) pomiar z zastosowaniem mikrometru talerzykowego

12.2.2. Pomiar odchyłki podziałki zasadniczej Błąd pojedynczej podziałki (rys. 12.5) jest to różnica wartości rzeczywistej

• teoretycznej wartości nominalnej pojedynczej podziałki zasadniczej. Rzeczy-

Rys. 12.5. Błąd podziałki zasadniczej

139