P1070848

¥

UKŁAD PRZESTRZENNY

Ostrów Tumski (fig. 2,4) stanowi wyspą położoną między 2,4 głównym obecnie nurtem Warty i jej wsch. ramieniem (korytem ulgi) zw. Cybiną, gdyż nieco powyżej mostu Mieszka I wpływa doń Cybina ograniczająca od pd. Sródką. Główną oś komunikacyjną stanowi wylot drogi warszawskiej z mostami Chrobrego i Mieszka I; arteria ta oddziela pd. część Ostrowa zw. Zagórzem. Przez Ostrów przebiega ponadto dawna główna droga — ul. Mieszka I (fig. 1), wykręcająca łu- l kiem ku katedrze i dalej wzdłuż pd. boku kościoła w kierunku Ostrówka-Sródki (brak tu obecnie mostu na Cybinie). Ulica ta ogranicza od pd. plac katedralny położony przed zach. fasadą świątyni. Plac (fig. 5) o prostokątnym kształcie 5 ujęty jest od pn. i zach. murami i parkanami wolno stojących kanonii (dwie zach. kanonie stanowią siedziby bpów sufra-ganów). Zach. wąski bok placu zakończony jest po stronie pd. bryłą kościoła Panny Marii „na grodzie” („in Summo”), zwróconą wielobocznym wsch. zamknięciem do placu. Pn. bok placu katedralnego znajduje przedłużenie w uliczce po pn. stronie katedry. Zbiega się ona za kościołem z dawną ulicą przelotową, tworząc placyk zwężający się ku dawnemu mostowi. Od pd. przylega do tego placyku skrzydło pałacu arcybiskupiego, którego główny korpus wydłużony jest prostopadle do katedry, z fasadą zwróconą ku zach., poprzedzoną dziedzińcem z wjazdem z boku. Ogród arcybiskupi położony na pd. od pałacu istnieje w małej części, przecięty arterią komunikacyjną; jego odcięta część należy obecnie do ogrodu seminaryjnego na Zagórzu. Na zach. od pałacu usytuowane są kolejno: kuria metropolitalna i dawne probostwo katedralne zwrócone zach. frontem do łuku ul. Mieszka I. Dalej na pd.-zach., już przy nowej trasie, znajduje się kilka kanonii, w tym narożna, przy dawnej bramie od strony Chwaliszewa, pierwotnie wykorzystująca dwoma bokami mur obronny z czasów Lubrańskiego; szczątki tego muru biegnącego ku wsch. ukryte są w skarpie nasypu nowej trasy wyniesionej ponad tereny kanonii, kurii i pałacu arcybiskupiego,