p1080008 (5)

lowuu w dalszej części pracy), metoda nauczania łącznego Linkego oraz tzw. szkoła nowoczesna F rei net a.

Nauczanie łączne w ujęciu pedagoga wiedeńskiego. Karola l inkego. rozpowszechni!o się w latach dwudziestych naszego wieku. Teoretyk nauczania łącznego. Karol Linke, materiał nauczania d/iclil na naukę o rzeczach ojczystych i na naukę wyrażania przez I) kształt i ha rwę. 2) mowę. pismo I dźwięk, 3) liczbę i 4) przez ruch.

Niewątpliwie oryginalną postacią w ruchu ..Nowego Wychowania** był Celestyn Frcinci. działający juz w czasach współczesnych. W literaturze specjalistycznej występują dwa pojęcia: ..technika Freincta** i ..pedagogika Freincta**. Ich zakres jest w zasadzie podobny i dlatego używa się ich zamiennie. Natomiast Okoń używa pojęcia „system wychowawczy Freincta". którego celem byk) przeobrażenie tradycyjnej szkoły ludowej (Okoń 1992. ' 60).

Podstawowym założeniem szkoły Freincta jest koncentracja wysiłku pedagogicznego na dziecku, przyszłym członku społeczeństwa, na rozumnym wykorzystaniu jego zainteresowań i zaspokajaniu potr/ch rozwojowych. W rezultacie tradycyjne lekcje i nauczanie podręcznikowe zastąpiono nowymi i oryginalnymi metodami, formami i technikami pracy szkolnej. Są to następujące propozycje:

-    swobodne teksty dzieci i drukowanie ich w gazetce szkolnej - jako pod sta wrą nauki języka ojczystego:

-    różnorodne formy ekspresji jako podstawowe sposoby wychowania estetycznego;

-    wymiana gazetek szkolnych i korespondencji międzyszkolnej - jako nowa forma kontaktów społecznych;

-    „doświadczenie poszukujące** - jako podstawa samodzielnej pracy uczniów w zakresie matematyki, przyrody, geografii i historii;

-    nowe formy planowania, kontroli i samokontroli oraz oceny pracy dzieci przez wybrany przez uczniów samorząd (spółdzielnię klasową) - jako zasada wychowania moralnego i społecznego;

nowa organizacja klasy i wyposażenie jej w pomoce naukowe i narzędzia służące realizacji nowoczesnych metod nauczania i wychowania (Marck-Ruka 1989. s. 117).

Spośród wymienionych form. metod i technik pracy szkolnej, do dziś największą popularnością cieszą się:

a)    technika tworzenia swobodnego tekstu na Ickcjuch języka polskiego - jako skuteczna i naturalna forma doskonalenia języka ojczystego;

b)    gazetka szkolna jako naturalna forma wykorzystania swobodnych tekstów i twórczej ekspresji;

c)    gazetka wychowawcza, służąca ocenie i samoocenie;

d)    swobodna ekspresja.

Technika swobodnego tekstu polega na tym, że uczniowie opisują w sposób dowolny to. co pragną w słowach przekazać swojemu otoczeniu. Treść

takich tekstów uwarunkowana jest przeżyciami dziecka i ma charakter społeczny. Dziecko opisuje nic tylko to. co jest interesujące dla niego samego, ale przede wszystkim to, co - jego zdaniem - mogłoby zainteresować kolegów, rodziców czy korespondentów. W tym c-Mu redaguje się i powicia gazetkę szkolną oraz prowadzi korespondencję międzyszkolną.

Swobodny tekst nic jest zwykłym wypracowaniem na dowolny temat, przeznaczonym jedynie do przeczytania przez nauczyciela, który postawi ocenę. Każdy tekst pisany na tych szczególnych lekcjach spotyka się z szacunkiem, z oceną kolektywu klasowego, który zadecyduje, czy napisane opowiadanie lub wiersz nadaje się do opublikowania w gazetce szkolnej, umieszczenia w kronice lub wysiania w liście do korespondentów. Atmosfera życzliwości i naturalna motywacja sprzyjają temu, że dzieci pytają nauczyciela o pisownię lub znaczenie wyrazów trudnych, a krytykę kolegów i nauczyciela przyjmują jako pomoc oraz rzecz słuszną i potrzebną. Po wspólnym poprawieniu tekstu pod względem rzeczowym, jego formy, budowy stylistycznej, prawidłowości gramatycznej i ortograficznej opowiadanie nadaje się do powielenia.

Panuje przekonanie, że stosowanie swobodnego tekstu jako specyficznego rodzaju aktywności uczniów może całkowicie przeobrazić oblicze klasy i wpłynąć na zmianę stosunków społecznych w szkole. Zmusza to nauczyciela do spojrzenia na dziecko nic tylko jako na ucznia biernego, odbiorcę przekazywanej mu wiedzy, ale jako na pełnoprawnego członka społeczeństwa, aktywnie uczestniczącego w życiu środowiska, który swe problemy przynosi na lekcję i dzieli się nimi z kolegami.

Aby swobodny tekst mógł w pełni spełniać swe zadania pedagogiczne, musi odpowiadać dwu podstawowym wymogom:

-    musi być naprawdę swobodny, to znaczy musi wypływać z autentycznej chęci wypowiedzenia czegoś przez dziecko. Wiąże się to oczywiście z całokształtem pracy w szkole. Im bogatsze jest życie klasy, im żywszy jest jej udział w życiu środowiska. tvm bogatsze beda teksty dzieci:

-    musi być należycie wykorzystany w- pracy szkolnej, aby dziecko uzyskało dzięki niemu pewien zakres wiadomości i umiejętności, zgodnych z programem nauczania.

Sposób przeprowadzania zajęć poświęconych swobodnemu tekstowi jest różnoraki. Zależy od inwencji nauczyciela, od warunków środowiskowych, od zespołu klasowego i planu lekcyjnego. Na ogól tę metodę pracy z uczniami stosuje się raz w tygodniu i przeznacza się na nią jedną do dwóch godzin.

Mimo niewątpliwych walorów swobodnego tekstu Franci przestrzega nauczycieli przed jednostronnym stosowaniem owych ćwiczeń. Zdając sobie sprawę z uwarunkowanej wiekiem nieudolności dziecka w wyrażaniu swych myśli i uczuć, zaleca równoczesne wykorzystywanie bogatej ekspresji słownej wielkich pisarzy i poetów. Swobodne teksty nic mogą wystarczyć do nauki języka ojczystego: dziecko powinno mieć stały kontakt z literaturą piękną, reprezentującą wysoki poziom artystyczny (Marek-Ruka 1989, s. 119).