6878601978

26

stawione w dalszej części pracy, obie warstwy glin morenowych należy zaliczyć do jednego nasunięcia lodowcowego, zgodnie z ich dotychczasową interpretacją stratygraficzną (R. Galon 1934). Górna warstwa reprezentuje bowiem morenę ablacyjną (fot. 3 — a,), dolna — glinę morenową denną (fot. 3 — b). Różnice między tymi dwiema glinami we frakcji 5—10 mm przejawiają się w zmianie zawartości skał osadowych niewapiennych, zwłaszcza margli piaszczystych (ryc. 6). Udział procentowy tych skał w morenie ablacyjnej wynosi tylko 5,4%, natomiast w glinie morenowej dennej od 19,5% do 20,2%. Zawartość skał krystalicznych we frakcji 5—10 mm jest prawie jednakowa w glinie ablacyjnej i dennej.

Skład petrograficzny żwirów w glinach drugiego pokładu morenowego charakteryzują zatem jako kryteria korelacji stratygraficznej następujące dane: mniejsza wartość wskaźnika O/K i większa wskaźnika K/W we frakcji 2—5 mm w stosunku do frakcji 5—10 mm dla moreny ablacyjnej, natomiast dla gliny morenowej dennej — podobna, lecz znacznie słabiej wyrażona różnica wartości wskaźnika O/K i niemal jednakowa wartość wskaźnika K/W w obu frakcjach.

Do wskaźnikowych cech petrograficznych odróżniających glinę morenową denną od moreny ablacyjnej należy również zaliczyć większy udział procentowy margli piaszczystych w glinie morenowej dennej. Zaznacza się on zarówno we frakcji 5—10 mm, jak i 2—5 mm.

W związku ze stwierdzonymi zmianami składu petrograficznego żwirów między frakcją 5—10 mm a frakcją 2—5 mm nasuwa się problem interpretacji paleogeograficznej tych zmian. Biorąc pod uwagę głębokość poboru próbek, na której to w zasadzie wykluczyć można możliwość przeobrażeń postsedymentacyjnych badanych osadów, należy przypuszczać, że zmiany te wiążą się z pierwotnymi procesami pobierania, transportu i akumulacji materiału skalnego przez lądolód. Wskazanie istotnych przyczyn tych zmian wymaga przeprowadzenia dodatkowych badań litologicznych pod kątem analizy wzajemnych relacji między składem mineralno-petrograficznym a uziarnieniem osadu oraz obtoczeniem ziarn kwarcowych.

Oceniając przeprowadzone analizy petrograficzne z punktu widzenia ich użyteczności dla badań stratygraficznych, wypada zwrócić uwagę na zastosowaną metodę systematycznego analizowania żwirów w dwóch frakcjach: 5—10 mm i 2—5 mm. Profil reperowy Morska i dalsze badania na obszarze Basenu Grudziądzkiego wykazały, iż w większości przebadanych glin morenowych istnieją między tymi frakcjami charakterystyczne różnice w udziale procentowym poszczególnych grup petrograficznych. Mogą one być wykorzystane jako cenne kryterium roz-