p1080038 (5)

na

KnpniuMC jak to ...............sn/nac/ylmny ImkIiiom i O/nac/n lo. be d/ieci.

po ułożeniu danej liczby elementów okładowych na liczydle. układaj* przy niej* Cyfrę (to urno przy swoich lic/munach). następnie rysuj* zbiory na tablicy • ^w swoich zeszytach. podpisując cyfry, np dodając pięć. jako (2-f 3). rysujemy w pierwszej kratce zeszytu ilość 2. pod tym podpisujemy cyfrę, w drugiej kratce ilotć 3. tak samo z cyfr*, w trzeciej zaś ilo-U 5 z odpowiedni* cyfr* (naturalnie po uprzednim zl* casco i u danych zbiorów na liczydle i licznianach jako całości). I łopicro po wykonaniu wszystkich tych czynności możemy umówić się z dziećmi, że można wprowadzać pewne znaki, które odpowiadaj* czynnościom. To samo dotyczy wszystkich znakówdzialan Przy przejściu do drugiej dziesiątki musimy pamiętać o tym. aby w możliwie łatwy sposób uzmysłowić dzieciom zrozumienie dziesiątki jako całości i sposobu pisania liczb dwucyfrowych. Możemy to zrealizować np. przez związanie 10 jakichś przedmiotów (patyczków) w jedną całość (dzieci poprzednio poznały juz cyfrę 10 jako znak odnośnej liczby), do której dodajemy stopniowo 1.2 patyczki, zapisując I (pęczek) I (patyczek), czyli II. co d/ścci sprawdzaj* liczeniem W dalszym etapie działań rachunkowych wy tępuje dodawanie i odejmowanie (w zakresie 20) jako czynność złożona, polegająca na rozkładzie jednego ze składników nu składnik dopełniający do 10 i na pozostałą resztę, przy czym składniki te dzieci dodają kolejno (np. 8t-5-8t2t 3). względnie, przy odejmowuniu. składnik przewyższający i rozmieniający 10 (np. 13 - 5— 13 3 2). Dodawanie i odejmowanie w zakresie 100 będzie tylko rozszerzeniem metod /dobytych w zakresie 20 na dalsze dziesiątki, np. jeśli przy dodawaniu II » 5 dziecko radziło sobie w ten sposób, że rozkładało składnik 5 na 2 i 3, lo w analogiczny sposób postępować będzie przy dodawaniu H + J. 2S+ 5 itp. Dodawanie zatem i odejmowanie w wyższym zakresie, poza wprawą, mc przedstawia większych trudności. W zakresie 100 dziecko spotyka się z nowymi działaniami, przy czym mnożenie stale występuje jako skrócone dodawanie. Przy mnożeniu i nauce tabliczki mnożenia można wyprowadzić, dla ułatwienia, jeden iloczyn z drugiego, np. mnożąc przez 4. uczeń może •"■•niyć przez 2 i jeszcze raz przez dwa (mogą tu wystąpić dwie metody pracy: albo dziecko mnoży 7 - 4 — <7 -2) « (7-2). albo 7 4    (7 • 2) 2|. Niesłychanie ważne jest

*»kż* rozróżnienie dzielenia na części, czyli podziału i dzielenia po danej ilości, tza. mieszczenia albo mierzenia (np. dziecko dzieli 15 orzechów między 3 kolegów podział lub dzieli pięt naście orzechów po 3 orzechy - rozkład, mieszczenie).

l^n obiaśnicni.i dąeę.Mjm układu dziesiątkowego możemy wykorzystać układ metryczny, który pomaga odwzorować układ dziesiątkowy nu osi liczbo wyj. np. rysunek albo model przedstawiający jednostkę mclizmoic doskonale posłużyć jako uzmysłowienie szeregu naturalnego w zakresie 100. gdzie centymetry będą spełniały rolę jedności, a decymetry dziesiątek. Ze względu na to. że dalsze zrozumienie działań i sprawności liczenia opiera się na gruntownym opracowaniu układu dziesiątkowego, nauczyciel powinien dołożyć wszelkich starań, aby układ ten stal się dla ucznia zrozumiały, aby uczeń zrozumiał miejsce każdej liczby i potrafił swobodnie ..poruszać uę“ po tym szeregu liczb naturalnych.

76

Dalej autor pisze o ćwiczeniach /my.vłuw. które najogólniej można podzielić

|l- <£* w iczcma wzrokowcTja) ćwiczenia chromatyczne, b) kształt i wielkość. c)długoić. szerokość i wysokość, d) proporcje i stosunki, e) kicf-iki i odległości.

0    gęstość, gj orientacja przestrzenna.

II.    Ćwiczeń ni słuchowo a) kierunki i odległości, b) rozpoznawanie na podstawie dźwięku uderzanych lub upuszczanych przedmiotów, c) zabawy na skupienie uwagi w połączeniu /. ćwiczeniami słuchowymi (np. wyszukiwanie przedmiotów przy pomocy wysokości tonów śpiewu).

III.    Cwifc/znu receptorów skórnych (zmysł dotyku i zmysł termiczny)

1    właściwości mięśni: a) kształt i wielkość, b) długość, szerokość i wysokość, c) gęstość, miękkość i szorstkość, d) ciężar itp.. a poza tym ćwiczenia smaku i powonienia (Wawrzynowski 1931. s. 117).

Gry. zabawy, gimnastyka, śpiew. Aby gry. zabawy oraz gimnastyka przyczyniły się do rozwoju fizycznego, potrzebne jest boisko. Tam. pod gołym niebem, dziecko wyładowuje swoją energię, swobodne, radosne, wesołe - rozwija się pełniej fizycznie i moralnie.

Z opisanych przykładów zajęć w szkole ćwiczeń i zulączonych zdjęć wynika, że w poprzednich latach zagadnienia programowe opracowywano organizując dzień w taki sposób, aby w skróconej formie przedstawiał on wszystkie okresy rozwoju ludzkości od człowieka pierwotnego do najnowszych zdobyczy współczesnej cywilizacji. Dzieci na przykład mełły mąkę rozcierając ziarna za pomocą dwóch kamieni, wytwarzały prymitywne narzędzia, produkowały różne materiały (np. papę. cegły).

Z metody Dccroly*cgo wywodzi się również globalna metoda nauczania czytania i pisania oraz sposoby przygotowania do opanowania tych technik.

Inaczej potraktowano problem zainteresowań. Zwrócono większą uwagę na możliwość i potrzebę rozwoju zainteresowań i wykorzystanie ich jako motywu uczenia się. W przygotowaniu do życia przez >vcic. obok zasnokoicnia przede wszystkim potrzeb biologicznych, mocno podkreślono kształtowanie uczuć społecznych i humanitarnych.

Kolejne lata doświadczeń szkolnych wnosiły dalsze zmiany w tej specyficznej organizacji nauczania. Studenci Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej poznawali rozwiązania metodyczc w szkole ćwiczeń i przenosili je do swoich szkół, gdzie w twórczy sposób wykorzystywali i doskonalili. W ten sposób po latach doświadczeń wypracowano polską metodę ośrodków zainteresowań. Słusznie więc powie po latach M. Grzegorzewska: „Rozwoju lej metody, pełniejszego dostosowania jej do potrzeb i warunków, wzbogacenia jej form pracy w treści i technice samej dokonała twórczość, inicjatywa, pomysłowość, zapal do pracy i poczucie odpowiedzialności za nią nauczyciela szkoły specjalnej” (za: Muszyńska. Pańczyk 1991. s. 16)

Niepokojące są spotrzeżenia wynikające z analizy artykułów na temat pracy metodą ośrodków. Tak niewiele informacji znajdujemy lam na temat realizacji

77