P1080686
96
się z legendą o osobliwej chwili, w której potrLoci-^panowie poprowadzą do walki o wolność uznający ich zwierzchnictwo lud. Jeszcze zanim położył jej kres finał dramatu, Gospodarz, jakby przewidując rozwój wydarzeń, przeżywa gorzki moment rewizji swoich ideałów, demaskuje legendę:
Orły, kosy, szable, godła, pany, chłopy, chłopy, pany: cały świat zaczarowany, wszystko była maska podła: chłopy, pany, pany, chłopy, szable, godła, herby, kosy, aż na głowie wstają włosy, wszystko była podła maska farhiona — jak do obrazka...
W ostatecznym bilansie ideowym Wesela nie na inteligentów spada główna wina za przegraną walkę wyzwoleńczą, na to są oni zbyt małymi aktorami na narodowej scenie. Oni sami zostali oszukani Żarliwie modląc się do legendy — zamarli w próżnym oczekiwaniu na jej spełnienie. Nie można takie obarczać odpowiedzialnością za przegraną chłopów — ci, którzy biorą udział w akcji Wesela, są tylko narzędziem w rękach panów. Fiasko poniosła koncepcja narodowego sojuszu panów z ludem, tradycyjne hasło „z szlachtą polską polski lud‘\
Zdradzili Hetmani, skapitulowali Stańczycy, zawiodła legenda
0 panach i kosynierach, jakaż więc droga prowadzi do wolności narodu? Nie zna jej świat przedstawiony w Weselu. Nie może on przezwyciężyć czaru znieruchomienia i czaru błędnego tańca wkoło. Sprawa walki narodowej jest w tym świecie beznadziejna. Nie może rozwiązania znaleźć także Wyspiański. W Wyzwoleniu poszuka wyjścia z dylematów społecznych Wesela w idei siły i dyktatury, ale
1 ten oręż okaże się nieprzydatny do walki o wolność narodu.1
Bilans polityki i idei narodowych w Weselu dał więc saldo ujemne. Dla tej części społeczeństwa, jaką przedstawił Wyspiański w dramacie, nie mógł on wypaść inaczej, rachunek poety jest prawidłowy. Ale wnioski z tego rachunku będą inne dla świata przedstawianego w Weselu, inne dla świata nie dopuszczonego do udziału w narodowych godach dramatu. Te dwa sprzeczne wnioski zostały natychmiast sformułowane przez krytykę literacką po premierze Wesela.
Praca niniejsza jesienią ubiegłego roku została powielona w IBL. Ważniejsze jej tezy zawierał również mój referat zagajający dyskusję nad Weselem w Związku Literatów w Warszawie w lutym br. Niektóre tezy powtarza K. Puzyna w artykule Zagadnienia „Wesela", „Przegląd Kulturalny" nr 29, 1955.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
P1080686 96 się z legendą o osobliwej chwili, w której potrLoci-^panowie poprowadzą do walki o wolno
P1080686 96 się z legendą o osobliwej chwili, w której potrLoci-^panowie poprowadzą do walki o wolno
legendę o panach i chłopach, o zgodzie stanów i o osobliwej chwili, kiedy naród w całości ruszy do b
pozwalającego zalogować się na Konto lub której Organizator zapewni dostęp do Portalu na podstawie s
bbbbb[1] 1/7- Głębokim pokojem napełnia mnie myśl o chwilir, w której Bóg wezwie mnie do siebie
Nowoczesność Zaczyna się w chwili, w której czas i przestrzeń pojawiają się jako dwie odrębne i
CCF090613 028 utrzymuje się na wejściu integratora do chwili, w której napięcie na jego wyjściu osią
DSC?96 U Gospodarki narodowe to struktura w której sumują się działalność przedsiębiorstw krajowych,
14807 ScannedImage 16 znać czas?” Odpowiedział abba Józef: „Tak”. Odrzekł mu starzec: „W chwili, w k
J. Partyka-Pojęta W momencie przypuszczenia, że mogą się pojawić, a także w samej chwili, w której j
Nowoczesność Zaczyna się w chwili, w której czas i przestrzeń pojawiają się jako dwie odrębne i
zdj?cie1319 W znacznej zmienności tej wartości można dopatrywać się jednej z przyczyn dla które
328 MIESZKO CHOŚCISKO; PRZEMYSŁ. VI. 17. 17 a. osob, ale nawet i co do dynastyj. W chwili, w której
więcej podobnych podstron