P1100643

224 KnMe in-w^jn* " wortl ryi»M« U#Bio*yeł»

Unia rynku kapllałow^o CLM l zbiór portfeli zawierających Instrumenty wolne od ryzyka

Źródło: Opracowiinie witane iui pudaawie 133. i. I4I|.

Powyższe podejście do portfela wieloskładnikowego to wynik dalszego rozwoju teorii rynków kapitałowych. Właśnie J. Tobin [78]. rozszerzając model Markowicza. uwzględnił w portfelu efektywnym zawierającym akcje obciążone ryzykiem także aktywa wolne od ryzyka. Na rysunku 11.4. przedstawiono wszystkie możliwe portfele zbudowane z akcji, uwzględniające aktywa nieobciążone ryzykiem.

Krzywa ab. ograniczająca zakropkowany obszar od góry, jest zbiorem portfeli efektywnych zawierających tylko akcje. Jednak w punkcjc R_F na osi rzędnych są zaznaczone inwestowane kapitały tylko w papiery wartościowe pozbawione ryzyka. a w punkcie M — wyłącznie portfele zawierające ryzykowne papiery wartościowe. Łączenie tych obu rodzajów aktywów następuje w punktach położonych miedzy R, i M. czyli na linii RfM

Preferowanym portfelem złożonym z akcji i instrumentów wolnych od ryzyka jest zatem ten. który znajduje się na półprostej stycznej do zbioru efektywnego portfela akcji. Jest to tzw. portfel rynkowy M najkorzystniejszy dla wszystkich inwestorów, którzy oczekują takich samych stóp zwrotu i ryzyku. W ten sposób uzyskuje się na linii R_PM nowy zbiór portfeli efektywnych, zawierający papiery wartościowe wolne od ryzyka, a więc portfele leżące na krzywej ab przestają być zbiorem portfeli efektywnych.

W rezultacie wszystkim portfelom lezącym aa krzywej o6 (stary zbiór efektywny) można przypisać portfele bardziej konkurencyjne, z wyjątkiem portfela M. i tak w stosunku do portfela a bardziej konkurencyjny jest portfel X. Należy dodać. Ze decyzja inwestora dotycząca składników portfela jest zależna od stopnia jego skłonności do ryzyka i nie zależy od decyzji co do tworzenia efektywnego portfela rynkowego.

Zbiór efektywny portfeli jest półprostą. tzw. linią rynka kapitałowego CLM (Capital Market linę), przyjmującą postać równania, w którym oczekiwaną stopę zwrotu portfela efektywnego E(/?,) oblicza sie w następujący sposób:

E (/?«)-

^Git

gdzie:

R_r — stopa zwrotu wolna od ryzyka.

E(R_U) — oczekiwana stopa zwrotu z portfela rynkowego.

O_u — ryzyko portfela rynkowy© mierzone odchyleniem standardowym.

O, — ryzyko portfela efektywnego.

Z powyższego równania wynika, że oczekiwana stopa zwrotu portfela efektywnego składa się, po pierwsze, zc stopy zwrotu wolnej od ryzyka, i po drugie, z dodatkowej stopy zwrotu możliwej do uzyskania na rynku dzięki wzrostowi ryzyka o jednostkę, czyli dzięki premii z tytułu ryzyka (rt,_f - R_F) a_M.

Reasumując, zbiór efektywny już nie jest tylko półprostą CLM, lecz składa się z trzech części. Pierwszą część stanowi odcinek wyznaczony od punktu R_t do punktu M. W (ej sytuacji inwestor wybierający portfel ulokowany na tej części Unii jćST kiedy uxiawcą,‘ poiiieważTiiwestujc w papiery wartościowe wohic c*l ryi/k*. mające charakter wicrzytelnościowy. Wraz ze wzrostem (spadkiem) skłonności inwestora do ryzyka w jego portfelu wzrasta (spada) udział akcji, a w punkcie M portfel rynkowy składa się tylko z akcji (druga część półprostej). Jednak istnieją inwestorzy charakteryzujący się jeszcze większą chęcią do podejmowania ryzyka. Pobierają oni kredyt w celu kupna dodatkowych akcji, czyli dodatkowo inwestują w portfel rynkowy. Są to kredytobiorcy, których tzw. portfele pożyczkowe znajdują się na półprostej zaczynającej się w punkcie M, ap. portfel Z (trzeciej części omawianej półprostej). Cechą portfeli pożyczkowych jest wyższa stopa zwrotu i ryzyka w stosunku do portfela rynkowego M.