P1140707

Ryc. 3. Mapa gleb w rejonie Kruszwicy (woj. Bydgoszcz):

' "^con* “*** •*•*'"*• - " ramę innie wyługowane. J - gleby brunatne kwninc i wylugównie; « **“”*■ ⁵ bidicowe: i - gleby mulowo-ioifowc; 7 — gleby mumowo mineralne i munramie 0gr* podstawie mapy gtabowo-rolniczcj, gm. Kruszwica

Abb 3. Bódenkartc des Raumcs Kruszwica (Woiewodschafl BydgosKl)-

• ng—lrte Sdwsmidcn;- auigdauglc Schwi- -erden; i - snute uuigeluugie Bisunbddcn. 4 • eejenrtieb* • - PodtelbMo. • - SchlammTurl Bndcn 7 - mino sl uchę Mullhoden u ml mullnrllge BiMcn BcmMki '* ’ » Anlchnung un die landweuchsftliche BOdcnkuic. Uemclnde KrutrMCii

nadgoplańskich, podtrzymane przez u. rotrtamii ivy l»    ». jow;, nuua/.iy

Ilntiic^ potwierdzenie w trakcie niedawnych badań gleboznawczych (ryc. 3).

Istotne różnice w pokrywie glebowej s<| wyraźne i jednoznacznie potwierdzali Jawny zasięg Gopla, które na poziomie 3-mctrowej terasy torfowej dniało bardzo długo, prawie aż do początków XIX w. (W. Mrózek 1965.

, >29). W interesującej nas północnej części było ono ponad dwukrotnie większe od obecnego, obejmując swym zasięgiem oddzielone obecnie jezioro Sartej i sięgało prawdopodobnie aż po Szymborze i Mątwy (W. Mrózek 1965. s. 28-29). W rejonie Kruszwicy jezioro Gopło było dość rozlegle, i urozmaicona rzeźba terenu wpłynęła na ukształtowanie bardzo rozwiniętej linii brzegowej, licznych zatok, półwyspów oraz mniejszych i większych wysp.

W rejonie Gocanowa i Racic szerokość jego wynosiła około 3 km, a po obu [stronach głównego koryta znajdowało się wiele różnej wielkości wysp. W po-Niżu Gocanowa od głównego koryta Gopła odchodziła odnoga, która łączyła się i całkowicie zalaną doliną Bachorzy. Odcinała ona olbrzymią wyspę po Ljchodniej stronie głównego koryta. Ślady tej odnogi są widoczne w postaci Jeziora Gocanowskiego i występującego na północ od niego stawu oraz jeziora Tiyszczyn (ryc. I). Następne rozgałęzienie Gopła znajdowało się w rejonie Kruszwicy; odnoga ta, do której wpadała Śmiernia. łączyła się z Gopłem I na wysokości doliny Bachorzy. Otaczała ona drugą, olbrzymią wyspę znajdującą sę po zachodniej stronie głównego koryta Gopła. Rozwinięta linia brzegowa sprzyjała tworzeniu się rozległych bagien i łąk na poziomie terasy środkowej, zwłaszcza w miejscach znacznych rozlewisk w rejonie Racic. Gocanowa i Krusz-licy. Główny ciek stanowiła Śmiernia przecinająca badany obszar na kierunku SW-NE na długości około 8 km. Obserwacje profili rowów melioracyjnych oraz morfologii jej doliny ujawniły, że ciek ten w okresie bardziej ożywio-■ajch stosunków wodnych w swoim środkowym i dolnym biegu, oprócz Innych zakoli, tworzył nieraz dość szerokie rozlewiska, towarzyszyły im niewątpliwie bagna i łąki. Znacznie mniejszy ciek, płynący z zachodu na •schód, występował na północ od Śmierni; jego ujście do Gopła znajdowało są naprzeciw ujścia Bachorzy (ryc. 1).

Ślady wahania poziomu wód związane z pogorszeniem klimatu w okresie abatlanlyckim nie są już w basenie Gopła tak wyraźne. Odbiciem początków zachodzących zmian są z pewnością warstwowane utwory o charakterze zbliżonym do gleb mułowo-torfowych. w których tkwi falochron grodu kultury łużyckiej na Ostrowie Rzępowskim. Mają one miąższość 0.42 m charakteryzują się występującymi na przemian warstewkami piasku i torfu E. Zakrzewski 1925, s. 182-185. ryc. 2). Warstewki piasku mają miąższość W cm, warstewki torfu zaś 2-4 cm. Wokół pozostałości falochronu, który * tej części tworzyły wbite rzędem ukośnie pale dębowe, natrafiono na liczny ruchomy materiał zabytkowy. Jego układ świadczy, iż kolejne warstewki *Muiłu osadzały się już w trakcie istnienia grodu. Wnioskować zatem '°kmy o stopniowym podnoszeniu się poziomu wody w jeziorze. Jak L ®°tąd. najbardziej wyraźne śludy. które mogą świadczyć o podniesieniu się