P1170504

wMoe. W skarbie z Lebcza. woj. gdańskie, odmiana typu Łebcz znaleziona została wraz z mieczem antenowym i cienkimi naszyjnikami tordon-nymi. z końcami zwiniętymi w uszka (E. Sprockhoff 1934. s. Ki. nr 35. tabL 13,1—7; 1956,1.1, s. 42). Na pobliskich cmentarzyskach Władysławo-wskich wystąpiła wyłącznie ta odmiana (por. niżej), przy czym w grobie nr 30 bransolecie tej towarzyszył fragment naszyjnika tordowanego z końcami zwiniętymi w uszka (W. La Ba u me 1939, s. 244). Odmiana typu Łebcz ograniczona jest wyłącznie do Pomorza Gdańskiego. Wreszcie trzecia odmiana (Strzeżewko), typologicznie najmłodszą, na cmentarzyskach Kępy Swarzewskiej nie występuje. Spotykamy ja jednak na innych cmentarzyskach na Pomorzu Gdańskim, datowanych na okres HaC, m.in. w Choczewku, woj. gdańskie (U. J. Luka 1966. s. 63. tabLXVL 5a, d). Odkryto ją również w skarbach na Pomorzu Zachodnim i Środkowym. W Strzeżewku. woj. szczecińskie, w skarbie datowanym na EB V. znaleziono ją wraz z cienkimi naszyjnikami tordowanymi, analogicznymi do okazów z Lebcza (G. Kossinna 1915, s. 101. przyp. 1). W skarbie z Kazimierza Pomorskiego, woj. koszalińskie, datowanym na okres HaC. pojawiła się m.in. razem ze szpilami z łabędzią szyjką. Tu bransolet)' te uważane są za zabytek okresu EB V (F. J. Lachowicz 1978. s. 12 n ). Odmiana ta występuje więc na całym Pomorzu.

Wyjątkowy charakter mają egzemplarze omawianych bransolet ze skarbu w Kiełpinie k. Kołobrzegu (G. Kossinna 1915, ryc. 15. s. 99). które

ze względu na zastąpienie pętli otworkiem i zdobienie tzw. ściegiem wibrującym — typologicznie i chronologicznie odbiegają od omawianych bransolet i zbliżają się pod tym względem do tzw. naszyjników podłużnie żłobkowanych (E. Petersen 1929, s. 88). Okazy te stanowiły jednak dla J. Kostrzewskiego argument na długotrwałość omawianej formy (1933, s. 58).

Znaleziska bransolet podłużnie żłobkowanych grupują się-na Pomorzu Gdańskim w dwóch skupieniach: nadmorskim i na pojezierzu (ryc. 2). W pierwszym skupieniu, liczącym 9 stanowisk, przewagę mają znaleziska pochodzące z cmentarzysk datowanych na HaC (6 stanowisk), tylko 2 stanowiska to skarby: Łebcz i Władysławowo. Występują tu wszystkie odmiany omawianych bransolet, przy czym wyraźne zgrupowanie tworzą znaleziska na Kępie Swarzewskiej (dwa cmentarzyska

4 Ch wirzno, gm. Stara Kiszewa; S Gościcino. gm. Wejherowo. 0 - Górki, gm. Karsin. 7 - Łebcz, gm. Puck; 8 Łubiana, gm. Kościerzyna; 9 Rybno. gm. Gniewino; 19 Stężyca. gm. Stężyca; 11 Swarzewo, gm Puck; 13 i 13 Władysławowo. Wszystkie miejscowości w woj. gdańskim