P1190168 (2)

246 MIASTA NADAL ODKRYWANE

246 MIASTA NADAL ODKRYWANE

o wystroju rezydencji książęcej i świątyni czerpiemy z bogato zdobionych detali architektonicznych, wywiezionych przez Rosjan i zdeponowanych w petersburskim Ermitażu. W zgodnej opinii wielu badaczy, pałac książęcy stanął na ruinach starszego, przeddanielowskiego grodu. Wiktor Zin podaje, że byty to umocnienia drewniano-ziemne, o konstrukcji skrzyniowej. Badacze rosyjscy, prowadzący tu badania u progu ubiegłego stulecia, dostrzegali coś więcej*, najstarszą fazę użytkowania wzgórza stanowić miało pogańskie miejsce kultu (.kostiiszcze”), na którego ślady podobno natrafiono w trakcie badań Wysokiej Górki (por. PA. Rappoport 195*0. I choć nie opublikowano żadnych odpowiadający* h mu świadectw materialnych w sugestywny sposób nawiązano do lokalnych legend, których motywem jest pogański święty gaj z wiekowymi dębami, do którego dostępu broni biały niedźwiedź mieszkający w kredowej pieczarze u podnóża góry (por. rozdz. 5).

Dalszych szczegółów odnośnie do zabudowy Wysokiej Górki dostarczyły prace weryfikacyjne, zrealizowane przez autora i grupę archeologów chełmskich latem 2001 r. Po raz pierwszy w pełni udokumentowano wówczas i opisano mur pałacu w kontekście stratygrafii południowej skarpy wzgórza. Odnotowano dobry stan zachowania części naziemnej budowli, której podstawa -posadowiona na skale - sięga niemal 4 m głębokości od aktualnej powierzchni terenu. Szerokość korony muru na eksplorowanym odcinku wynosi 2,20 m (ryc 1031). Stwierdzono, że zespól rezydencjonalny w fazach drogiej I trzeciej składał się co najmniej z trzech elementów. Była to monumentalna budowla pakacowo-sakralna, o łącznej długości 38 m i szerokości 22 m, posadowiona wzdłuż osi wschód-zachód na pierwotnym cokole skalnym wzgórza, około 3 m poniżej obecnej kulminacji terenu Góry Chełmskiej. Wydaje się prawdopodobne, że po jej wystawieniu przebudowano (z nieznanych przyczyn) otoczenie pałacowe po stronie południowej. Na skarpie pojawiły się wówczas tarasowate, kamienne konstrukcje, złożone z co najmniej trzech stopni.

dhłgośct 1,80 m każdy i wysokoś-

Wybudowanej podstawie wzniesiono Skrzyniowe konstrukcje wału, wypeł-iBone rumoszem kredowym. Dolna otęść skarpy obłożona została war-*wą kamienny z opoki kredowej, do której przylegała bezpośrednio fosa. osiągająca 15 m szerokości (A Buko. T. Dzieńkowski, w dru-1 kuK Chełmski zespół rezydencjonal-R tworzył w krajobrazie wczesno-B^niowieczncgo miasta, a zarazem i w tej części Europy, niepowtarzal-R kompozycyjnie układ architektoniczny. choć z perspektywy wieków

okazal się krótkim, bo trwającym za- I Rledwie kilka dekad epizodem w ty- I sądetnich dziejach tego ośrodka.

W trakcie badań nie natrafiono na ^ 1032. cheta, noońiKi 144 (dztefcm aa-I pozostałość i starszego grodu, a tym mi<zas6wd»*iow*id0-etaplo»c*at«taów Podziej na ślady domniemanej po- P^łtx*^łk°*^łrdl ik* ^K Buko) lllftśkiej świątyni. Czy przyczyn tego stanu rzeczy upatrywać należy w nie-wielkich rozmiarach wykopu, czy też konstmkcp tych tam nie ma - nie udało sięHKstrzygnąć

P Ni obszarze Chełma daniełowskiego zaistniały dogodne warunki do łączenia się'* różnych tradycji kulturowych. Szczególnego wymiaru nabiera informacja odnotowana w Latopisic balicho-wołyrlskim, iż Daniel, rozbudowując Chełm, .począł przywoływać przychodzących Niemców i Ruś. in noplemieńców i Lachów” Sugestywną ilustracją tego przekazu są wyniki ostatnich badan jednej | dzielnic miasta doby Daniela Romanowicza*". W trakcie badań odkryto tu wiele obiektów o funkcji mieszkalnej, gospodarczej i produkcyjnej (ryc. 1032). Zachodnią część osady uznano za produkcyjną, ze względu na liczne pozostałości pracowni metalurgicznych (kuźnie) oraz obiekty związane z wytopem żelaza. Z kolei po stronie wschodniej domyślamy się istnienia zwanej zabudowy Siieszkalnci. poświadczonej śladami zróżnicowanych pod względem konstrukcji i wielkości domostw. Wśród tych ostatnich wyróżniają się duże naziemne budowle wykonywane z drewna, zapewne o charakterze rezydencjonalnym.

**Oaadc ię tkleniyflkowano w połowic bi d*fc*1ęAłxfc*iąiy<fi na ictctu^h pcłotomvb na polodMr od Wjgórza Katedralnego. w rejonie zespołu askół oflOinofcuałotcydi pory ulicy Cłamlectoepa W Łacarf) jnMępnydi bffci ona pwdmwon badań mownksych. rcatiaowmnych pcm au heulogów dwtoubA pod ktaunkicm Srantoława Goluba w MpAipwy i amoran noarńjet pubłlbcjl; wstępne wyniki tych badań pRedkU* (ono w pracy.- S, Oołub, T    2002