' ■ 5gs szos. ~= w ro
Cedzenia społecznego, występującego w postaci przede wszystkim syndromów: wyłączenia z rynku pracy i napięć wewnątrzrodzinnych oraz obciążenia rodziny chorobą fub niepełnosprawnością, odwołać się do roli kobiety' w organizowaniu życia rodziny i funkcjonowaniu gospodarstwa domowego. Zebrany materiał empiryczny dał podstawę, by przyjąć. że w ostatniej instancji dla samego faktu oraz stopnia poparfnięcia w upośledzenie społeczne decydujące znaczenie ma zdolność kobiety -o podjęcia i sprostania roli męża/ojca. w sytuacji, gdy go nie ma lub nie jest w stanie tej roli podołać. Jeśli potrafi dać sobie w tej sytuacji radę. kryzys nie następuje lub jest znacznie łagodniejszy. Oznacza to, że strategia zaradcza winna polegać na rozwijaniu (wyrabianiu lub wzmacnianiu) zdolności kobiet z rodzin upośledzonych społecznie do substy
tucji nieobecnego fizycznie lub w sensie kulturowym męza/partnera. Wypada zaznaczyć, że w odniesieniu do tej kategorii rodzin można
sięgnąć po każdą z wymienionych wyżej strategii : i ekskluzji społecznej. Podejście „skoncentrowane na
edukowania biedy dobrach" oznacza-
,oby w tym przypadku, iż rodzinom zapewnioooby niezbędne wsparcie materialne /środki finansowe, żywność, odzież itp ), zaś kluczowa rola kobiet wykorzystana byłaby w ten sposób, iż to jej przypadłoby dyspo-
nowanie i wewnętrzna dystry bucja dostarczonych doba Strategia „skon
centrowana na osobach” wiązałaby się z uruchomieniem procesu empo-nermeni, który przywróciłby kobietom z rodzin upośledzonych podmiotowość: kontrolę nad otoczeniem i wpływ na los własny i pozostałych -zlcnków rodziny /przede wszystkim dzieci /. Z kolei podejście instytucjonalne wymagałoby rozwoju (lub udostępnienia) usług umoźliwiają-cycn rodzinom upośledzonym społecznie zaspokajanie ich specy ficznych potrzeb, a kobietom uzy skanie samodzielności życiowej.
Działania, o których tu mowa. mieszczą się w obszarze przypisanym instytucji pomocy społecznej. '■* Ale technologie rozwinięte w ramach pracy socjalnej znajdują zastosowanie głównie w strategii „skoncentrowanej na osobach” i „skoncentrowanej na instytucjach" i one też będą przedmiotem dalszy ch rozw ażań. Poniżej zaprezento w ana zostanie oferta, jaką w tym kontekście praca socjalna ma do zaproponowania. W szczególności, w przypadku strategii instytucjonalnej właściwy m będzie odwołanie się do tej dziedziny teorii i doświadczeń praktycznych
Patrz 7 Kaźoaerezak. M. Łoczyódca. Wpnymadztme