P1260046

140

uj jest motyw szerokiej 1 głębokiej bruzdy dookolnej, oddziałają-oej szyjkę od brzuśca. Równie często występują dwie, a rzadziaj trzy równoległe bruzdy /Tabl.ZlZ, 7/- Należy zwrócić uwagę, że o ile pojedyncze bruzdy znajdują się na naczyniach wszystkich typów, to podwójna, ozy potrójna spotykana są głównie na popielnioaob twarzowych i typu twarzowego. Bywają one taż umieszczane .» dwóch oddzielnych szlakach /Tabl.XEX,5/- Znany jest taż spoaób przedstawienia napierśnika za pomooą dziewięciu równoległych, dookolnyoh żłobków /Borkówko, pow.Lębork/. Poza szlakami ciągłymi inne motywy wykonana teobniką żłobkową spotyka się sporadycznie. Można tu wymienić znaki w postaci dwóch pionowyoh bruzd na szyjce i pięciu na górnej partii brzuśca, z wybiegająoymi od nich ukośnymi i poprzecznymi żłobkami oraz poziomą bruzdę obok prostokątu przedstawioną tym samym sposobem w miejscu ust /Gośoleradz, pow. Bydgoszcz/. Na naczyniach z wczesnej fazy kultury pomorskiej występują niekiedy połączenie motywów żłobkowych z plastycznymi /Ohoczewko, pow. Lębork -na załomie brzuśca grupy po trzy pionowe żłobki, przedzielone nale—

'■ pianymi łukami, otwartymi u dołu; Gęś, pow. Lębork - pod nasadą szyi trzy ukośne bruzdy z nalepionymi po bokach krótkimi listwami pionowymi por.tabl.ULLl,14/. Ciekawe wyobrażenie widnieje na popielnicy z Ifiłossewa, pow. Wejherowo| poniżej krawędzi, pomiędzy nalepionymi uszami, umieszczony jest motyw promienistych bruzd, rozchodzących się na boki i ku dołowi. Istnieją również przykłady żłobków tworzących rozety na pokrywaoh, gdy promieniście rozchodzą się od wierzchołka do brzegu pokryw.

Motywy plastyczne /nalepiane/. W kulturze pomorskiej spotyka się wyłącznie, listwy nalepiane| występują one przeważnie na naczyniach baniastych, szerokootworowych, rzadziej zaś na popielnicach IZ typu i z wyobrażeniami twarzy.

Istnieją dwa podstawowe sposoby zdobienia listw - a jednym jeat rząd odciśniętych dołków, biegnących w równych odstępach wzdłuż

całego wałka. Drugim rodzajem zdobień jest umieszczenie na llatwaoh nadęć ukośnych, e niekiedy neprzemien ukośnych. Tego typu listwy szozególnie często współwyśtępują z innymi motywami plastycznymi, jak uszka /Gdynia—Bedłowo/, czy guzki rozmieszczane poniżej w równych odstępach /Chynowie, pow. Wejherowo/. Niekiedy od poszczególnych guzków na listwie, zwieszaj* się ukośnie ku dołowi krótkie, neleplene frędzle /Tsbl.ZXX, 15/. Do innych motywów plastycznych należ* nalepiane łukl, wypukłą stron* skierowane ku dołowi, umieszczane pod listwą. Listwy ukośnie karbowane, lub z dołkami apotyka się przeważała'pod nasad* szyli "w nielicznych tylko przypadkach w innych miejscach, jak na szyjos, czy brzuścu /Tabl.ZIX,1*/.

Niektóra z nich nalepiane a* w wljkBzej liczbie - przeważnie po trzy równolegle 1 przypominaj* talAe ozdoby szyi, jak napierśniki /Ciążeń, pow.Konin; Stare Folaszki, pow. Kościerzyna/. Jedynym wyraźnym przykładem naszyjnika, jest listwa z końcami zagiętymi 1 zakończonymi guzkami /Ohwaszczyno, pow. Wejherowo/. Stosunkowo rząd-' ko obserwujemy połączenie omawianego plastycznego motywu z Sytym, jak linia łamana, tworząca ozdobne szlaki wspólnie z rzędem odcia-kanyoh kółek, ozy ukośnych nacięć. Podobnie do wyjątków należy umieszczanie pod listwą ornamentu jodełkowego i innych motywów kreskowych /Tabl.UX,1*/. Należy też wymienić rzadkie przypadki zdobię-nie listwy rodzajem wygniatanego warkocza , lub nalepiania czterech krótkich listw falistych na popielnioy ze Szprotawy. Z innych rodzajów listw znamy krótkie, pionowe wałeozkl umieszczona aymetryoa-nle ne brzuścu, samodzielnie, lub w połączeniu z motywami żłobkowymi.

Ozdobą często spotykaną na popielnicach szsrokootworowyoh, gła dzonyoh, czy o ohropowaoonych brzuśoaoh, są nalepiana guzki po jady ńo ze , lub w grupach po dwa i trzy. 1 większości przypadków umie-Bzczeno są one w równych odstępaoh wokół nasady szyi. Istnieją dwa podstawowe rodzaje tych motywów - małe wypukłe guzki i nieco więk-