P1260096

114. Wrocław. Katedra

Baldachim nad rzeźb*, iw. Jana Chrzci-

„5. Wrocław. Katedra. Fragment portalu -chodnic*,

Wrocław Katedra. Ściana nawy gtównej podcza. powojennej rctauraęj,

sti iktury. W chórze ściana stanowi bliżej nieokreślony blok, na który nakłada się strukturę. Ton sp >sób kształtowania ściany kontynuuje się w na-w.k h bocznych korpusu, tam zmienia się tylko si ukturę. W części zachodniej nawy głównej zani-k struktura nałożona na ścianę, w poklasycznych pi Hlowaniach arkady zaczyna się drążyć ścianę w łąb. Ta tendencja nąjpełniej wyraziła się w gór-n i kondygnacji środkowej i wschodniej części na-v głównej. Tutąj ściana została ukazana jako podający własną przestrzenność twór. Wszelkie z /nicowanie ściany dokonuje się przez wgłębia-n się w jej przestrzeń, nie ma żadnych elemen-t struktury nakładanej na ścianę. W ten sposób I iwie stuletni okres budowy katedry zaznaczył zmianą stylistyki, którą określić by można ja-I stopniowe przechodzenie od pozytywu do nega-t v u. To przejście, jak już zaznaczyłem, dokonuje w ramach ogólnych przemian stylistycznych ar-cl tektury gotyckiej, nabiera jednak w katedrze v. .oławskiej specyficznego własnego piętna, wyni-i lącego z wzajemnych relacji pomiędzy poszcze-I inymi częściami. Te relacje, bardziej aniżeli geza poszczególnych form, decydowały o wyborze nwenęji stylistycznych dla określonych części k itedry.

Z tej ogólnej tendencji coraz bardziej negaty-owego traktowania ściany wyłamuje się ganek

117. Wrocław. Katedra. Sklepienia wtehodniego przęsła nawy północnej

118. Wrocław. Katedra. Zwornik sklepienia przeskokowego nawy bocznej

obiegąjący nawę główną. Rozpatrywać go trzeba jako rozwiązanie funkcjonalne, trzeba też zwrócić uwagę na jego działanie estetyczno we wnętrzu. Funkcjonalnie ganek stanowi komunikacyjne połączenie empory zachodniej z górną platformą lektorium, znąjdującego się na granicy chóru i korpusu. W gotyckiej architekturze katedralnej ganki obejściowe występowały najczęściej w postaci galerii triforyjnej bądź też ganku na wysokości parapetów okiennych. Stanowiły one kontynuację tradycji wywodzącej się z romańskiej anglonor-mandzkiej techniki .grubego muru". Rozwiązania takie w architekturze gotyckiej, podobnie jak i romańskiej, miały też swoje uzasadnienie funkcjonalne. W przypadku katedry wrocławskiej funkcjonalny charakter togo motywu podkreślony został wyrównaniem jego poziomu z platformami empory zachodniej i wschodniej na lektorium. W konstrukcji ściany nawy głównej, choć traktowanej jako struktura wielołupinowa, technika grubego muru nie została wprowadzona, przeto ganek został silnie wysunięty w przestrzeń nawy głównej, w przeciwieństwie do typowych rozwiązań katedralnych z gankami prowadzonymi w grubości muru. Wysunięcie ganku poza grubość muru spowodowało konieczność jego oparcia na kroksztyno-wych maswerkowo dekorowanych arkadkach, co czyni z niego nąjbardziej agresywny element podziału wnętrza. Jego agresywność musiała być pierwotnie dodatkowo wzmocniona balustradą, prawdopodobnie drewnianą.

W sensie technicznego rozwiązania podobne ganki wystąpiły w katedrze w Metz i we franciszkańskim kościele Santa Croce we Florencji. W katedrze w Motz ganek taki funkcjonuje w złożonym kondygnacyjnym układzie pełnego schematu kute-

87