P1280512

108 NOYALIS

prawdopodobne, że przyczyną tej niedoskonałości jest słabość twórczej wyobraźni, która w momencie przechodzenia od jednego elementu duchowego do drugiego nie potrafi się wznieść i spojrzeć na nie z góry. Pełną prezentacją życia prawdziwie duchowego, przez czynność tę podniesionego na poziom świadomości, jest filozofia kat’ exochen¹. Tu powstaje owa żywa refleksja, która później, dzięki troskliwej pielęgnacji, sama przez się rozrasta się w nieskończony kosmos duchowy — jądro czy zarodek obejmujący kosmos organizacji. Jest to początek prawdziwego samoprzenikania się ducha, które nie zna kresu.

FRAGMENTY LOGOLOGICZNE (b)

Nr 29

Poematem rozumu jest filozofia. Jest to najwyższy wzlot, wzniesienie się ponad siebie, na jakie stać rozum. Jedność rozumu i wyobraźni. Bez filozofii człowiek pozostaje rozdarty w swoich najbardziej istotnych władzach, mamy wtedy dwu ludzi —- człowieka rozumnego i poetę.

Bez filozofii — niedoskonały poeta. Bez filozofii — niedoskonały myśliciel wydający sądy.

POEZJA

Nr 31

Poezja uwzniośla wszystko, co jednostkowe, przez szczególne powiązanie z pozostałą całością — a jeśli filozofia dopiero przez swe prawodawstwo przygotowuje świat na skuteczny

| kat' exochen (gr.) — w szczególności.

wpływ idei, to poezja jest niejako kluczem do filozofii, jej celem i znaczeniem; poezja bowiem tworzy piękne towarzystwo — kosmiczną rodzinę — piękne gospodarstwo wszechświata.

Jeśli filozofia przez system i państwo wzmacnia siły jednostki siłami ludzkości i wszechświata, całość czyni organem jednostki, a jednostkę organem całości, tak poezja dokonuje tego przez wzgląd na ż y c i e. Jednostka żyje w całości, a całość w jednostce. Dzięki poezji powstaje najwyższa sympatia i współdziałanie, najściślejsza wspólnota skori-czoności z nieskończonością.

Nr 35

Kto nie potrafi pisać wierszy, ten będzie je oceniał jedynie negatywnie. Prawdziwa krytyka wymaga, by ten, kto krytykuje jakiś produkt, sam umiał go wytworzyć. Samo poczucie smaku ocenia wyłącznie negatywnie.

Nr 37

Religia jest podstawą społeczeństwa, jak cnota jest podstawą państwa. Religia jest połączeniem poezji i cnoty — zgadnijcie więc — czego jest podstawą?

Nr 42

Poezja jest wielką sztuką transcendentalnego^{2 1 3} uzdrawiania. Poeta jest więc transcendentalnym lekarzem.

1

Kanta „okresu krytycznego” i wczesnego Johanna Gottlieba Fichlego

2

transcendentalny — pojęcie wprowadzone przez Immanuela

3

(1762—1814) w znaczeniu niezależnych od doświadczenia warunków poznania rzeczywistości.