P1520570

1.5.2.2. Tarczyca

Tarczyca jest gruczołem wydzielania wewnętrznego, położonym od przodu na szyi i po obydwu jej stronach w pobliżu krtani i tchawicy. U ssaków, w przeciwieństwie do ptaków, jest gruczołem nieparzystym, z zaznaczonymi płatami. Tarczyca jest zbudowana z wielu pęcherzyków wypełnionych płynem koloidowym (rys. 1.17). Pęcherzyk tworzą komórki główne, nabłonkowe. Wytwarzają one wspomniany koloid, w którego skład wchodzi białko - tyreoglobułina. Białko to ma zdolność wybiórczego wychwytywania,

Komórki C

wytwarzające kalcytoninę

Naczynie krwionośne    Koloid wypełniający

pęcherzyk

Ry^s> Schemat budowy pęcherzyków tarczycy oraz rozmieszczenie komórek C wydzielających kalcytoninę

z przepływającej w sąsiadujących naczyniach włosowatych krwi, wolnych jodków. Są one przekształcane w cząsteczki jodu i wbudowywane do reszt tyro-zynowych białka — tyreoglobuliny. W wyniku tego procesu powstają monojo-dotyrozyna i dijodotyrozyna. Dwie cząsteczki dijodotyrozyny łączą się w cząsteczkę tetrajodotyroniny - tyroksynę (T₄). Tyroksyna pod wpływem enzymów - monodejodynaz jest przekształcana do czynnych hormonów: trijo-dotyroniny (T₃) oraz opozycyjnej w działaniu trijodotyroniny odwrotnej - jj (rT₃). Budowę chemiczną tych hormonów przedstawia rysunek 1.18. Monode- .1 jodynazy są obecne nie tylko w tarczycy, ale również w wielu tkankach, jj W zależności od lokalnych potrzeb z tyroksyny wytwarzana jest większa lub , mniejsza liczba cząstek czynnych hormonów tarczycy. Hormony tarczycy po- | budzają procesy utleniania w mitochondriach. T₃ jest głównym hormo- ■ nem energiotwórczym, a rT₃ (trijodotyronina odwrotna) działa antagoni-fl stycznie. Ponadto, trijodotyrozyna pobudza transkrypcję określonych odcinkó^^B genów i przez to wzmaga syntezę białek enzymatycznych uczestniczących* w regulacji przemian cząsteczkowych. Niedoczynność tarczycy może być -powodowana wieloma czynnikami, ale najczęściej jest następstwem braku y jodu w pożywieniu. Efektem niedoczynności jest spadek tempa przemiafljj^^^^^^H

43