P1520593

cja glukozy do glukozo-6~foaforanu. Związek ten stanowi również ogniwu

(glikoliza). Glikogen, polimer a-glukozy, js*t główny forma msgssynowsnis węglowodanów u zwierząt. V/ zzczególnle duiych Ilościach wyaląpujt* w wątrobie (do 6%) i mięśniach szkieletowych (1%). Glukoza wykorzyatywaua przez komórkę mięśniową może wlec pochodzić z dwóch źródeł — z krwi i (lub) z rozkładu glikogenu. Pierwszą reakcją szlaku glikolizy jest fosforyln-

w szlaku glikogenolizy (glikogen-^glukozo-l-foaforan-^glukozo-h-foaforan). Glukozo-6-fosforan podlega następnie szeregowi reakcji chemicznych, prowadzących do powstania pirogronianu. V/ warunkach tlenowych pirogroniun jest transportowany do mitochondriów i tam metabolizowany do C.O., i wody (glikoliza tlenowa). Przy utrudnionej dostawie tlenu do mięśni pirogroniun jest przekształcany w mleczan (glikoliza beztlenowa). W obu przypadkach energia zawarta w węglowodanach jest magazynowana w \TP, z tym że glikoliza beztlenowa dostarcza znacznie mniejszych ilości wysokouv\>*rgetycv. nych związków fosforanowych niż glikoliza tlenowa. Byntev.it KW zachodząca w warunkach tlenowych nazywana jest fosforylacją okaydncyjm\. a jej substratami mogą być także tłuszcze. Rozkład węglowodanów i tłuszczy dostarcza nowych cząsteczek ATP, które bezpośrednio służą pracującym mie śniom lub w czasie spoczynku odbudowują zapasy fotifokreatyny.

Procesy tlenowe umożliwiają mięśniom dłuższy i bardziej forsowny wysiłek mięśniowy niż glikoliza beztlenowa. Tlen dostarczany jest do pracujących

mięśni za pomocą układu krążenia. Pomimo mechanizmów zwięlw/.ających dostawę tlenu (rozszerzenie naczyń krwionośnych, przyśpieszenie pracy serca i oddechów), jego podaż w czasie długotrwałego wysiłku nie pokrywa zapotrzebowania mięśni na tlen. Dlatego też niektóre mięśnie szkieletowe zawierają duże ilości mioglobiny, która jest białkiem magazynującym tlen. Strukturalnie mioglobina przypomina hemoglobinę, jednak ze względu na monomeryczną budowę ma większe niż hemoglobina powinowactwo do tlenu przy niskich ciśnieniach parcjalnych.

Przedłużający się stan aktywności mięśnia doprowadza w końcu do jego niedotlenienia. Równowaga między zaopatrzeniem mięśnia w tlen a tlenowym rozpadem glukozy i tłuszczów zostaje zaburzona. W celu zmimmalizo-wania zapotrzebowania na tlen, niedobór energii może być przejściowo pokryty przez uruchomioną ponownie glikolizę beztlenową. Powstają duże ilości kwasu mlekowego, który akumuluje się w mięśniu (przyczyna bólu mięśniowego). Dochodzi do niedoboru ATP, zmęczenia mięśnia i w końcu do przerwania pracy.

2.1.9. Zmęczenie mięśni

Zmęczenie mięśni, to stan przejściowego braku lub obniżenia zdolności mięśni do skurczów wynikający z nadmiernego wysiłku. Ustępuje on po okresie wypoczynku. Narastające zmęczenie mięśnia przejawia się przedłużeniem