PA275009

ANALIZA STATYSTYCZNA DANYCH

Siła efektu

Ostatnią my już, ż (por. tabe

Eta-kwadrat

wyjaśnia największy procent wariancji zmiennej zależnej, to powinniśmy posl(Z się porównaniem wartości cząstkowego eta² (t)², eta-kwadrat). Innymi sloL współczynnik cząstkowego eta² pokazuje, jaki procent całkowitej wariancji zmi^ nej zależnej jest wyjaśniony przez dany efekt. Widzimy w poniższej tabeli, żen^. większy procent wariancji w zmiennej zależnej wyjaśniony jest przez czynnj FINANSE, najmniejszy zaś przez efekt główny czynnika ZDROWIE. Rapoitujv wyniki przykładowo dla efektu ZDROWIE napiszemy F(l, 54) = 35,7^ p < 0,001; r)² = 0,40 (por. tabela na rys. 10.18).

Testy efektów nóedzyobiektowych

Zmienna zależna: poczucie szczęścia

Źródła zmienności	Typ ill sumy kwadratów	df	Średni kwadrat	F	Istotność	Cząstkowe Eta kwadra!
Model s Korygowany	277,933*	5	55,587	35,397	.000	,766
Stała	1251,267	1	1251,267	796,797	,000	.937
2drowie	56,067	1	56,067	35.703	,000	.398
finanse	153,733	2	76.867	48,948	.000	,644
zdrowie* finanse	66.133	2	34,067	21,693	,000	,446
Błąd	84,800	54	1,570
Ogółem	1614,000	60
Ogółem skorygowane	362,733	59

a. R kwadrat = .766 (Skorygowane R kwadrat = .745)

Rys. 10.18. Współczynniki siły efektów (eta-kwadrat).

Kontrasty

Kontrast

wielomianowy

Trend liniowy

opcją, którą zaznaczyliśmy do wykonania, była ocena siły efektów. \y-e uzyskaliśmy istotne statystycznie efekty główne oraz efekt intent*. ;la na rys. 10.4). Jeżeli interesowałoby nas porównanie, który z _cf_eu7

W programie SPSS w oknie wieloczynnikowej analizy wariancji porównania planowane (kontrasty) można wykonywać tylko dla efektów głównych. Tak jak w przypadku testów post hoc, kontrasty jest sens wykonywać wtedy, kiedy zmienna niezależna przyjmuje więcej niż dwie wartości. Możliwości wykonania kontrast* w programie SPSS są ograniczone nie tylko do efektów głównych, ale takżedo określonych - predefiniowanych układów wag kontrastów. Spróbujmy wykonać kontrast wielomianowy dla efektu głównego zmiennej FINANSE. Ten kontrast pozwala określić, czy układ średnich rośnie lub maleje monotonicznie.czytei przypomina raczej funkcję kwadratową (kształt U lub jego odwrotność).

W analizowanym przykładzie jest sens wykonania kontrastu wielomianowego w celu sprawdzenia, czy na przykład poczucie szczęścia liniowo wzrasta waz te wzrostem zasobności naszego portfela. W tym wypadku przewidywalibyśmy wystąpienie trendu liniowego. Możemy wyobrazić sobie również zależność krzywoliniową między finansami a poczuciem szczęścia, poczucie szczęścia jest niskie zarówno przy braku, jak i nadmiarze pieniędzy (o ile to w ogóle jest możliwe),

10 • DWUCZYNNIKOWA ANAUZA WARIANCJI W SCHEMACIE...

natomiast wysokie przy średnich zarobkach (zależność w kształcie odwróconego U), jeśli powrócimy do wykresu średnich (por. rys. 10.6), to widzimy, że raczej wystąpi zależność liniowa. Sprawdźmy te przewidywania wybierając w menu KONTRASTY jako kontrast - WIELOMIANOWY (por. rys. 10.19).

; Kontrast BaWiełotraanowy    Tj

Rys. 10.19. KONTRAS WIELOMIANOWY.

WSm- ^C

Abv zamówić kontrast, należy zaznaczyć czynnik, dla którego chcemy wykonać porównania planowane, a następnie z listy wybrać odpowiedni typ kontrastu i zatwierdzić swtjją decyzję klikając przvdsk ZMIEŃ. Jeśli wszystko wykonaliśmy poprawnie w okienku CZYNNIKI, obok zmiennej niezależnej, powinna pojawić się nazwa kontrastu.

Tabela na rys. 10.20 zawiera wyniki testu kontrastu wielomianowego dla zmiennej FINANSE. SPSS jednocześnie sprawdza zależność liniową i krzywoliniową między zmienną zależną i czynnikiem. Szarym kolorem zaznaczyliśmy

Wyniki koi Ai ostu (Macierz K)

stan finansów - Kontrast wielomianowy*		Zmienna zależna
		poczucie szczęścia
Liniowy	Oszacowanie kontrastu	2,758
	Wartość założona	0
	Różnica (Oszacowanie - Założona)	2,758
	Błąd standardowy	.280
	Istotność	.000
	95% przedział ufności Dolna granica	2,196
	dla różnicy Górna granica	3.320
Kwadratowy	Oszacowanie kontrastu	-.288
	Wartość założona	0
	Różnica (Oszacowanie - Założona)	-.286
	Błąd standardowy	.280
	istotność	,312
	95% przedział ufności Dolna granica	-.848
	dla różnicy Goma granica	,276

a Metryka = 1,000.2,000,3,000

Rys. 10.20. Wyniki kontrastów liniowego i kwadratowego dlo zmiennej FiNANSŁ