P1590239

się do jamy pęcherzyka w formie tzw. wzgórka jujonośnego (cutnuŁ™ o&ptHortis). W tym czasie oocyt I. rzędu przechodzi przez tzw. okres kiego wzrostu. Cytoplazma oocytu wytwarza no swej powierzchni a$5§ niutką błonę, tzw. błonę żółtkową. Komórki pęcherzykowe, leżące pośrednio wokół oocytu, przekształcają się w przeźroczystą osłoni,*' zwaną otoczką przejrzystą (zona pellucida). W okresie wielkiego wzro»t*’ powiększa się prawie dwukrotnie objętość oocytu wskutek gromndz_etlu się w jego cytoplazmie substancji odżywczych. Intensywne procesy syS tezy prowadzą do gromadzenia się w cytoplazmie kwasu rybonukleii^ wego, białka, polisacharydów i tłuszczy, z których wytwarza się żółtl,₀ Jednocześnie zachodzą przemiany w jądrze oocytu, które wchodzi w pr₀‘ fazę pierwszego podziału dojrzewania, uwidoczniają się chromosomy I ułożone homologicznymi parami. Profaza ta trwa stosunkowo długo, yj przez cały okres wielkiego wzrostu. Pierwszy podział dojrzewania oocytu 1 przebiega charakterystycznie. Jądro oocytu przesuwa się ku obwodowi 3 i dzieli się mejotycznie, redukując liczbę chromosomów do połowy. Tym. 1 czasem cytoplazma rozdziela się nierównomiernie. Przy jednym wrze- 1 cionie podziałowym pozostaje prawie cała cytoplazma, podczas gdy od 1 strony drugiego zewnętrznego bieguna wrzeciona podziałowego odsznu- 1 rowuje się mały pęczek cytoplazmy, zawierający jądro potomne o tej ] samej zawartości chromatyny.

W wyniku pierwszego podziału dojrzewania powstaje komórka — 1 oocyt II rzędu oraz maleńka komórka, zwana pierwszym ciałkiem kie- I runkowym. Oocyt II rzędu niezwłocznie rozpoczyna drugi podział doj- 1 rzewania, bez fazy spoczynku. U ssaków na ogół podział oocytu II rzędu ] zostaje zahamowany w czasie wytwarzania się gwiazdy w metafazie. j Dopiero po owulacji i wniknięciu plemnika do oocytu, następuje dalsza j faza podziału, zakończona podziałem na jedną dużą komórkę jajową 1 (oćitićL) i drugą maleńką komórkę, zwaną drugim ciałkiem kierunkowym,* Drugi podział dojrzewania oocytu jest podziałem kariokinetycznym. -i

Ciałko kierunkowe zarówno pierwsze, jak i drugie, szybko degene- i

rują - a tylko czasem pierwsze ciałko się dzieli i można się spotkać 1

z obecnością trzech ciałek kierunkowych pod otoczką przejrzystą.

Pewna różnica występuje u koni, u których stwierdzono, że pierwszy J podział dojrzewania następuje dopiero po owulacji w jajowodzie (Hamil- i ton i Day, 1945).

J ajeczkowanie. Jajeczkowaniem (owulacją) nazywamy wydzie- .1 lenie komórki jajowej z pęcherzyka Graafa. W okresie przedrujowym a (proestms) zazwyczaj znacznie więcej pęcherzyków wchodzi w okres J wzrostu, niż normalnie osiąga dojrzałość, i staje się komórkami jajo- M wymi. Pęcherzyki, nie osiągające dojrzałości, ulegają uwstecznieniu, 1 tzw. atrezji; jest to w tych przypadkach zjawiskiem fizjologicznym, ł Czas wystąpienia jajeczko wania jest związany z czasem uwalniania 1 się LH do krwiobiegu z przedniego płata przysadki (patrz rozdz. II). 1 Różnice między gatunkami w balansie hormonalnym zdają się równM|H wpływać na różny czas jajeczkowania u poszczególnych gatunków J (tabl. X).

Chociaż jajeczkowanie u zwierząt gospodarskich przebiera spontaniczni*, tojm jednak dość liczne fakty zdają się wikazywać na nturohumoralny moc hanizm. zanr (Ińwnie z uwalnianiem LH. Przytacza się następujące obserwacja się potwierdzać to twierdzenie; a) u bydła kopulacja czasami prąrl*iaNH^^B kowanie o Jedna lub dwie godziny, b) u klaczy, która normalnie