PB040632

Higiena I dobrostan zwierząt gospodarskich

64

2) Działanie nagłej depresji baromelrycznej na zachowanie się azotu w ustroju. W miarę spadku ciśnienia w środowisku powietrznym powstaje różnica pomiędzy azotem atmosfery a azotem krwi oraz innych tkanek ciała, wskutek czego następuje stopniowe wydalanie azotu poprzez ściany pęcherzyków płucnych do rozrzedzonej atmosfery zewnętrznej. Jest to zjawisko tzw. desapuracji, czyli odsycania tkanek nasyconych azotem. Szybkie obniżenie ciśnienia atmosfery, które nazywamy depresją barome-tryczną, może wywołać zmiany w ustroju związane z wyzwalaniem się z płynów tkanek ciała zawartego w nim azotu, w postaci wolnych pęcherzyków gazu, który w tych warunkach znajduje się w ciele pod znacznie większym ciśnieniem niż w otaczającej atmosferze i nie może być wydalony przez płuca wobec zbyt nagłej zmiany poziomu ciśnienia.

3) Działanie hipobarii na narząd krążenia. Spadek ciśnienia atmosferycznego wraz ze wzrostem wysokości nad poziomem morza powoduje spadek ciśnienia parcjalnego tlenu (tab. 2.25). Pod wpływem niedotlenienia krwi występuje przyspieszenie tętna, które zaznacza się już wyraźnie na wysokości 3000 m, czyli 526 mm Hg i wzrasta dalej w miarę postępującej anoksji niemal równolegle z przyspieszeniem i pogłębieniem ruchów oddechowych. Oba te odczyny ustroju utrzymują tendencję zwyżkową aż do momentu, gdy zawartość Oi w powietrzu spadnie do 9%, a więc na wysokości ok. 7500 m. Głód tlenowy występujący na dużych wysokościach może być przyczyną choroby górskiej, której następstwem jest osłabienie, przyspieszenie tętna, wylewy krwi, sińce błon śluzowych. Równolegle z opisanymi wyżej zmianami w zawartości i w zachowaniu się gazów zachodzą również we krwi pod wpływem obniżonego ciśnienia barometrycznego poważne zmiany związane ze wzrostem czerwonych krwinek oraz zwiększeniem ogólnej ilości hemoglobiny.

4) Inne reakcje organizmów. Niedobór tlenowy na dużych wysokościach wywiera potężny wpływ na akomodację oka do widzenia nocą. Jak już wspominaliśmy, objawia się wyraźnie na wysokości 2000-2500 m obniżeniem wrażliwości wzrokowej, na poziomie zaś 3500-4000 wrażliwość zostaje obniżona 10-krotnie w stosunku do jej wartości prawidłowej.

Wpływ niskiego ciśnienia atmosferycznego na sprawność zmysłu równowagi ujawnia się dopiero na wysokości 5000 m, jednak jeszcze w sposób niezbyt uchwytny. Natomiast na wysokości 6000 m wpływ ten staje się zupełnie wyraźny.

Spadek ciepłoty (hipotermia) jest ściśle związany ze spadkiem ciśnienia parcjalnego tlenu (hipoksji). Obniżenie bowiem ciśnienia atmosferycznego z zachowaną normalną prężnością tlenu nie powoduje obniżenia cie-

płoty ciała, natomiast ulega ona obniżeniu przy oddychaniu powietrzem o ciśnieniu normalnym, lecz z obniżonym ciśnieniem parcjalnym zawartego w nim tlenu.

Jeśli chodzi wreszcie o przemianę wodną w ustroju, to jej cechą charakterystyczną na dużych wysokościach jest utrata wody przez ustrój, który ulega odwodnieniu wskutek kilku przyczyn. Jedną z nich jest wzmożone wydalanie rozrzedzonego moczu, co często ma miejsce zarówno w doświadczeniach komorowych na wysokości odpowiadającej 6000 m, jak też podczas lotów wysokościowych. Przyczyną tej wzmożonej diurezy jest zwiększone wyparowywanie wody przez błony śluzowe górnych dróg oddechowych, a także z powierzchni skóry, na dużych bowiem wysokościach powietrze jest chłodne i niemal całkowicie pozbawione wilgoci. W drogach oddechowych to suche powietrze musi ulec zwilżeniu i wchodzi ogrzane do temperatury ciała, będąc już nasycone parą wodną do 90-98%. Stąd pochodzi uczucie stałej suchości w ustach i ciągłego pragnienia. Dwoma wymienionymi drogami ustrój może tracić podczas lotu wysokościowego 1,0-1,5 kg wody, nie licząc ciężaru wydalonego moczu.

Tabela 2.25. Spadek ciśnienia baromclryc/.ncgo, ciśnienia cząsteczkowego O. i temperatury powietrza w zależności od wysokości n.p.m.

Wysokość n.p.m. w m	Ciśnienie atmosferyczne (mm He)	Ciśnienie cząsteczk. Ot mm He	Objętość Oj w atmosferze n.p.m. (%)	Temperatura powietrza (°C)
0	760,0	159,6	20,96	15.0
250	737,7			13.4
500	716,0			11.7
750	694,8			10,1
1000	674,1	141,5	18.6	8,5
1250	653.9			6,9
1500	634,1			5.2
1750	614,9			3.6
2000	596,2	125,2	16,24	2.0
2500	560,1			-1.2
3000	525,8	110,4	14,5	—4,5
4000	462,2	97,0	12,7	-11.0
5000	405,0	85,0	11.2	-17,5
6000	353,7	74,3	9,78	-24.0
7000	307,8	64.6	8.4	-30.0
8000	266,9	56,0	7,24	-37.0
9000	230,4	48,4	6.35	-43,5
10000	198,1	41,6	5,5	-50.0
15000	90,3	18,8	2.5	-56.5