p179 Chądzyński Region i jego rozwój 07

Rozdział 4. Środowiska przedsifbii

Jako przykłady dystryktów pierwszego typu wymieniane są np. amerykańskie Se-attle i brazylijskie San Jose dos Campos. W przypadku dystryktów drugiego typu są to m.in. amerykański Research Triangle Park i południowokoreański Kurni, a jako przykład)' dystryktów skupionych wokół dużych instytucji państwowych wymienia się z kolei brazylijskie Campinas i japońskie Tsukuba.

Mniej więcej w tym samym czasie co A. Markusen, swoją typologię nowych dystryktów przemysłowych przedstawił również współpracujący z nią S.O. Park⁵³⁶, który wyróżnił 9 typów nowych dystryktów przemysłowych, rozbudowując i modyfikując w pewnym stopniu typologię A. Markusen. Pierwszym typem jest opisany już wcześniej klasyczny dystrykt Marshallowski. Drugim jest dystrykt centryczno-radialny dostawczy (supplier hub and spoke) charakteryzujący się zdominowaniem przez duże przedsiębiorstwa, które z jednej strony - posiadają silne powiązaniami z lokalnymi małymi dostawcami i równie silne powiązania z odbiorcami spoza dystryktu - z drugiej. Duże przedsiębiorstwa tworzące centrum dystryktu stają się swego rodzaju pośrednikiem, pomiędzy nieposiadającymi wystarczającego do wyjścia na rynki zewnętrzne potencjału, małymi lokalnymi firmami, które dostarczają im swoje produkty i zewnętrznymi odbiorcami, którym są w stanie przedstawić skumulowaną, spełniającą ich oczekiwania, ofertę produktową. W przypadku dystryktów trzeciego typu, centryczno-radialnych odbiorczych (<customer hub and spoke) charakter tych powiązań jest odwrócony. Dominujące duże firmy z dystryktu mają silne powiązania z dostawcami spoza dystryktu i równie silne powiązania z lokalnymi małymi odbiorcami. Czwarty typ dystryktów to dystrykty satelickie (satellite) opisane już wcześniej w ramach prezentacji typologii przedstawionej przez A. Markusen. Dystrykty typu piątego i szóstego to rozwinięte wersje typów dwa i tny, w których w przypadku dystryktu rozwiniętego centrycznoradialnego dostawczego wzmocnieniu uległy jednak powiązania z lokalnymi odbiorcami, a w przypadku dystryktu rozwiniętego centryczno-radialnego odbiorczego wzmocniona została sieć powiązań z lokalnymi odbiorcami. Efektem tych zmian jest uzyskanie przez małe lokalne przedsiębiorstwa oszczędności w ich kosztach inwestycyjnych oraz powolne przekształcanie się dominującego w ramach dystryktu systemu produkcji z masowej w produkcję elastyczną. Takie przejście (do rozwiniętej formy dystryktu centryczno-radialnego) jest również możliwe bezpośrednio z poziomu dystryktu Marshallowskiego, wtedy gdy na jego obszarze pojawi się jedna lub kilka dużych firm o zasięgu krajowym czy międzynarodowym. W momencie pojawienia się w obrębie dystryktu satelickiego sieci powiązań zakładów, będących filiami zewnętrznych podmiotów z miejscowymi małymi dostawcami lub odbiorcami ich produktów, dochodzi do powstania dystryktów, nazwanych w typologii S.O. Parka dojrzałymi satelickimi dystryktami odbiorczy-

Zob- S.O. Park, Networks and embeddedness in the dynamie types of naw industrial distńcts, Progress in Hu-

^nłan Geography, 20, 4, 1996, s. 476-493 oraz J. Grzeszczak. Bieguny wzrostu..., s. 71-75.