p159 Chądzyński Region i jego rozwój 07

nozaztai 4. Środowiska przedsiębiorczości

•    sieci komplementarne, które opierają się na stosunkach partnerskich i podwy-konawstwie z dominującymi relacjami pionowymi;

•    oraz nie posiadające wyodrębnionych granic terytorialnych, sieci współdziałania i współpracy, przez które przepływają wszelkie informacje techniczne, naukowe i finansowe, i w których dominują relacje poziome.

Biorąc pod uwagę przyjęty przez A. Salleza podział na trzy rodzaje sieci, na pierwszą część postawionego powyżej pytania można zdecydowanie odpowiedzieć, że nie każda sieć jest innowacyjna. Odpowiedź na drugą część tego pytania nie jest już taka oczywista, jak mogłoby się wydawać. Należy jednak przyjąć, że każda ze wskazanych rodzajów sieci może stać się podbudową dla tworzącego się, na bazie istniejącego już środowiska przedsiębiorczości, środowiska innowacyjnego. Pod jednym jednak warunkiem, że będzie wraz z jego rozwojem ewoluował w stronę innowacyjności, poprzez zwiększającą się „przepustowość” przekazu informacji i wiedzy technologicznej. Wprawdzie D. Maillat stwierdził, że „(...) środowisko innowacyjne uczestniczy w tworzeniu sieci innowacyjnych i ma wpływ na ich dynamizm. Stanowi ono w rzeczywistości kontekst właściwy dla formowania, rozwoju i dyfuzji sieci, [dodając jednocześnie, że] i na odwrót - sieci innowacyjne wzbogacają środowisko, przyczyniają się do zwiększenia jego zdolności kreacyjnych"¹². Wydaje się jednak, że chodziło mu raczej o podkreślenie, że sieć i środowisko wzajemnie się uzupełniają, a rozwój jednego z nich wpływa jednocześnie na rozwój drugiego, analogicznie do sposobu działania naczyń połączonych. Stoi on również na stanowisku, że J...) w pojęciu sieci innowacyjnej zawiera się stwierdzenie, ze proces innowacji ma charakter wielofunkcyjny⁴⁸³, który z góry wkłada złożone i nieliniowe powiązanie (articulation) kompetencji specyficznych i procesu nabywania wiedzy w ciągu całego łańcucha produkcyjnego"⁴²⁴. Wraz z innymi badaczami wychodzi w związku z tym z założenia, że pojęcie sieci innowacji jest pojęciem wielowymiarowym, które posiada swój wymiar organizacyjny, czasowy, poznawczy, normatywny i terytorialny⁴⁸⁵. Z punktu widzenia organizacyjnego sieć innowacyjna jest strukturą alternatywną do tynku i zhierarchiwizowanych organizacji ekonomicznych, która umożliwia poszczególnym podmiotom redukcję kosztów transakcji. Biorąc pod uwagę wymiar czasowy tego pojęcia można wyodrębnić istniejące w jego ramach stabilne, lecz ewoluujące w czasie, oparte na osobistych kontaktach i wzajemnym zaufaniu, relacje pomiędzy znajdującymi się w sieci podmiotami. W wymiarze

1

0. Maillat, M. Quevit, L. Senn (red.), Reseax d’innovation et miliewt innovateurs: un pan pour le dśveloppemetu fćgional, EDES Neuchatel 1993. za A. Jewtuchowicz, Rozwój, środowisko..., s. 85.

Iff.llt.lllJJj.imwłw

2

D, Maillat, Globalizacja..., s. 11.

Linearny model innowacji był częścią ery fordyzmu, bazującej w tym zakresie na formalnej wiedzy generowanej przez działalność sektora B+R zorganizowanego w dużych firmach i narodowych systemach innowacji. _m ^ Asheim, Industrial districts as .leaming regiorts". A conditiort for prosperity? Stiftelsen STEP, Oslo 1998. t>. Maillat, Globalizacja..., s. 11.