PICT2491

I niektórych łupków krystalicznych) śą bardziej odporne od skał osadowych. Najczęściej stosowana jest skala odporności skał opracowana przez O. Maułla (mb. 2 na stronie 33).

Odpornością bardzo dutH cechują się skały o dużej Zwięzłości i twardości, małej rozpuszczalności i słabym uszczelnieniu. Należy do nich większość skał magmowych (granit, porfir, gabro, bazalt itp ). a ze skał metamorficznych kwarcyt. ?»

Do skał o odporności duici (i średniej) zalicza się większość piaskowców, dolomitów oraz gnąsy. Są to najczęściej skały osadowe o teksturze warstwową, spękane

Skałami maloodpormmi są przede wszystkim utwory o małej zwięzłości (spoistości), teksturze łupkowej i warstwowej i słabej odporności chemiczną, jak: piaskowce o lepiszczu ilastym, łupki ilaste, lessy itp. /*|^***' ¹

Przedstawiony powyżej podział skał ze względu na odporność posiada charakter ogólny, orientacyjny. Istniąą bowiem skały, np. wapienie, których stopień odporności uzależniony jest m. in. od zawartości części ilastych, uławicenia i uszczelnienia; w tych też przypadkach klasa odporności może być ustalona tylko w oparciu o badania i obserwacje terenowe. Dlatego tez opracowuje się regionalne skale odporności odpowiadające zróżnicowaniu skał występujących na danym obszarze - zaliczając np. do skał bardzo odpornych piaskowce o lepiszczu krzemionkowym, do odpornych - piaskowce ilaste, a do mało odpornych - łupki ilaste.    _r

Skały o dużej (i oczywiście bardzo dużej) odporności zaznaczają się najczęściej w terenach jako formy o stromych stokach w postaci:

•    wzniesień o charakterze grzbietów, garbów oraz baszt, iglic i murów skalnych

•    załomów i progów

•    zwężeń dolinnych.

Formy zbudowane ze skał o małej odporności są przeważnie wklęsłe, o łagodnych zboczach. Należą tu np. szerokie doliny i kotliny pochodzenia crozyjno-denudacyjncgo.

' Szczególnie wyraźnie zaznacza się związek rzeźby z odpornością skał budujących Góry Świętokrzyskie. Ze skał o bardzo dużej i dużej odporności (kwarcyty, piaskowce, wapienie) zbudowane są pasma górskie, a z mało odpornych łupków i zlepieńców - obniżenia.

Odporne wapienie gómojurajskie Wyżyny Krakowsko - Częstochowskiej leżące na mało odpornych warstwach jury środkowej i dolnej tworzą wyraźny próg, tzw. kuestę, wznoszący się ponad obszary zbudowane zc skal bardziej podatnych na niszczenie.

Profil i szerokość dolin Tatr Zachodnich ściśle nawiązuje do odporności skał. Np. Dolina Kościeliska zwęża się i tworzy strome, pionowe ściany skalne na wychodniach wapieni, a rozszerza się