PICT5931

Socjogram kołowy

Częściej używanym socjogramcm niż socjogram nieuporządkowany jc-si socjogram kołowy, nazywany także tarczowym. Wprowadzony został przez M.L. Nort/iwaya (1940). Może być stosowany także w odniesieniu do większej grupy. Socjogram kołowy umożliwia ukazanie zarówno wewnętrznego podziału grupy na poszczególne jej nieformalne podgrupy, jak również pozycji zajmowanej w niej przez jej członków, zaliczanych do tzw. „gwiazd", osób „izolowanych". „przeciętnych" lub „odrzuconych".

Podstawą sporządzenia socjogramu kołowego jest narysowanie kilku kół koncentrycznych we względnie jednakowej odległości jedno od drugiego. Ilość kół koncentrycznych, zależy od rozpiętości wyborów, jakie otrzymali poszczególni członkowie grupy. Im większa jest rozpiętość wyborów, tym więcej narysować trzeba kół koncentrycznych. Na przykład jeśli rozpiętość ta waha się w granicach od 0 do S uzyskanych wyborów przez osoby badane, to na pierwszym obwodzie koła można umieścić osoby, które otrzymały 7-8 wyborów na obwodzie drugim - osoby z 4. 5 i 6 wyborami, na obwodzie trzecim osoby / 1. 2 i 3 wyborami. a na czwartym osoby bez wyboru. Ostatnie koło zewnętrzne oznacza poziom zerowy, czyli brak jakichkolwiek otrzymanych wyborów.

Dalszym krokiem przy sporządzaniu socjogramu jest przecięcie wszystkich kół koncentrycznych pionową linią na połowy. Jedną z nich rezerwujemy dla dziewcząt, drugą dla chłopców. Dzięki temu socjogram staje się bardziej przejrzysty. Następnie zamieszczamy dziewczęta i chłopców w odpowiedniej połowic socjogramu i we właściwym kole; zaczynamy od osób / odwzajemnionymi wyborami. Na samym końcu porządkujemy socjogram, czyli rozmieszczamy w nich uczestników tak. aby w miarę możliwości usunąć lub zmniejszyć nakładanie poszczególnych linii. Porządkowanie to nic może jednak w niczym zmienić zasadniczej pozycji osób w socjogramic.

Rys. 2. Socjogram kołowy Źródło: D. Ekicrt-Grabowska (I9S4. s. 65)

W przytoczonym socjogramie kołowym wprowadza się cztery koła koncentryczne. Widać na nim - podobnie jak na wcześniej nakreślonym socjogramie nieuporządkowanym - brak pozytywnych powiązań socjomctrycznych między dziewczętami (1 5) i chłopcami (6-10) oraz nieco większą spójność stosunków interpersonalnych wśród chłopców niż dziewcząt. Okazuje się też. że najwięcej wyborów pozytywnych otrzymali chłopcy z numerami Si 10. a spośród dziewcząt ta z numerem 3. Ponadto socjogram obrazuje zwłaszcza nieformalną grupę chłopców z numerami 7. 8 i 10 oraz względnie wysoką pozycję dziewczyny z numerem 3 wśród swych rówieśniczek.

191