Picture4

4. CHEMIA ORGANICZNA

4.1. Związki organiczne

4.1.1. Uwagi wstępne

Obecnie znanych jest ponad 6 milionów związków organicznych, tj. związków węgla (wszystkich związków nieorganicznych znanych jest tylko ponad milion) i ich liczba stale rośnie. Tak duża liczba związków organicznych jest wynikiem czterowartościowości atomu węgla oraz teoretycznie nieograniczonej możliwości wiązania się atomów tego pierwiastka pomiędzy sobą i z atomami innych pierwiastków. Powiązane ze sobą atomy węgla mogą tworzyć długie łańcuchy, proste lub rozgałęzione, a także różne układy cykliczne.

4.1.2. Wzory Wzory sumaryczne

Do opisu związków organicznych stosuje się przede wszystkim wzory sumaryczne, w których podaje się jedynie liczby atomów poszczególnych pierwiastków występujących w ich cząsteczkach. Na przykład alkohol etylowy (etanol) ma wzór sumaryczny C2H6O. Taki sam skład ma również eter dwumetylowy, także o wzorze C2lł<,0. Różnice pomiędzy tymi połączeniami ujawniają wzory strukturalne.

Wzory strukturalne

We wzorach tych zaznacza się kreskami wiązania pomiędzy poszczególnymi atomami. Każda kreska odpowiada jednemu wiązaniu, zwykle atomowemu, i w tym jednej wiążącej parze elektronowej Wzory strukturalne alkoholu etylo wego i eteru dwumetylowego są następujące:

etanol:    H-C-C-O-H lub w skrócie CH3-CH2-OII

I I

H II

H    H

I    1

eter dwumetylowy:    H-C-O-C H lub w skrócie 01,-0 CII

H    H

Wzory strukturalne nic przedstawiają jednak często w dostateczny -pi struktury wiązań i właściwości połączeń. Na przykład w etylenie (eten) o w / strukturalnym CH₂ = CIC zapis nie ujawnia różnicy mocy wiązań w podwój wiązaniu pomiędzy atomami węgla ani też np. rozmieszczenia związanych mów w przestrzeni. W tej sytuacji wprowadza się w chemii organicznej w szczególne, które przedstawiają właściwiej strukturę i właściwości połączeń

Konstytucja i konfiguracja związków

Sposób i kolejność wiązania się atomów w cząsteczce nazywa się konsi cją związku, a jego przestrzenną strukturę konfiguracją.

Wzory skondensowane i kreskowe

Niejednokrotnie stosuje się w chemii wzory skondensowane, bez kresek CH3CH2CH3 (propan), albo wzory kreskowe, w których pomija się symlu grup, np. WV, z zaznaczeniem kątów wiązań w połączeniu:

3

CHj - CH₂ - CH - CH₂ - CII₂ - CI I

CH,

4.1.3. Izomeria Izomery konstytucyjne

/wiązki te inąją takie same wzory sumaryczne, ale różnią się kolęjm atomów i rodzajem wią/nii. np ( III <    (    ( III i CII (    ( II, < II

Stereoclienilu

Sleieochemln za|tmt|t dę budową przesil/enną związków /apocząlkow /ostała pi/ez Alit Ib la I I II miii i Ihdla V\ metanu ( ll| Wszystkie wi nia (    11 są niw poi > mu I I w 01 /ą llfJinę gPOMK HM zną 1 zwoiośt lann mul

1