Podstawy chemii, ćwiczenia laboratoryjne 8

Czerń eriochromowa T jest to barwnik o wzorze

Barwa tego wskaźnika, mającego charakter trójzasadowego kwasu organicznego, zależy od pH roztworu, w którym znajdzie się ten wskaźnik. Jeżeli skrótem

Ind”^-oznaczymy anion wskaźnika, to czerń eriochromową można oznaczyć H.lnd. Zmienia ona dwukrotnie barwę, w zależności od pH roztworu:

pf 1—6,3 pH-11,5

H,Ind ^ H₂ Ind^- ^ HInd² ^ Ind"

winno- niebieska pomarańczowa czerwona

Wskaźnik ten tworzy z jonami wapniowymi, a zwłaszcza z magnezowymi (a także z niektórymi innymi jonami np. Zn(II)), słabo zdysocjowane związki kompleksowe mające barwę czerwoną. Jeżeli do roztworu zawierającego jony wapnia i magnezu zostanie wprowadzona czerń eriochromowa T, roztwór zabarwia się na czerwono. Podczas miareczkowania tego roztworu roztworem wersenianu połączenia zespo lone jonów wapniowych i magnezowych ze wskaźnikiem zostają zastąpione przez bardziej trwałe kompleksy tych jonów z wersenianem i roztwór przybiera inną barwę. Miareczkowanie prowadzi się przy pH 10 - 10,5, gdyż wówczas różnica między barwą samego wskaźnika a barwą jego kompleksu z jonami wapnia lub magnezu jest największa:

Mg²⁺ + HInd^2- -> Mglnd^- + H⁺

Mg Ind ^- + H₂Y²' -> HInd²' + MgY²’ + H⁺

czerwony niebieski

Innym popularnie stosowanym w kompleksometrii wskaźnikiem jest murek-syd, tj. sól amonowa kwasu purpurowego:

ONH. o

/ ⁴ \

NH —C C —NH

O =C / -u—r'' 'C =0

Y,__c/^{C n}"\_c__nh/

</

pH-9 pH~ 11

H/.Ind~ Ehlnd²~-jf> H₂Ind³“

czerwono- fioletowy niebiesko-

lloletowy fioletowy

W roztworach słabo zasadowych do pH 9 zabarwienie wskaźnika jest czerwono-fiołkowe, przy wzroście pH zabarwienie roztworu wskaźnika staje się fioletowe. W środowisku zasadowym (piI> 12) tworzy on z jonami wapniowymi połączenie kompleksowe barwy różowej.

Ca²⁺ + H₂Ind^3_ CaH₂Ind~

niebiesko- różowy

fioletowy

Call₂lnd~ + H₂Y^2_ + 20H” -> CaY^2- + H₂lnd^3_ + 2H₂0

różowy niebicsko-

fioletowy

Magnez przy tak wysokim pil wytrąca się jako wodorotlenek i nie przeszkadza w oznaczeniu aż do zawartości 50-70 mg/dm . Z jonami niklu, miedzi i kobaltu mureksyd tworzy' żółte kompleksy.

Przygotowanie i mianow anie roztworu EDTA o stężeniu 0,01 mol/dm

W celu przygotowania roztworu EDTA o stężeniu 0,05 mol/dm' należy odważyć 18,6050 g soli disodowej kwasu etylenodiaminotctraoctowego