Pok tafil1520

942 ----

Regulacja czynności

przewodu pokarmowego

przez hormony żołądkowo-jelitowe

Hormony żołądkowo-jelitowe są uwalniane w przewodzie pokarmowym przez neurony peptydergiczne i komórki hormonalnie czynne serii APUD (aminę precursor uptake and decarboxylation - wychwyt prekursorów amn i dekarboksylacja). Neurony peptydergiczne należą do neuronów zewnętrznych i wewnętrznych, a podział ten jest związany z miejscem lokalizacji dała komórkowego neuronu. Neurony zewnętrzne należą do układu przywspó)-czu/nego i współczulnego. Większość jednak neuronów peptydergicznydi należy do wewnętrznego układu autonomicznego przewodu pokarmowego Komórki serii APUD nie tworzą oddzielnych gruczołów wydzielania wewnętrznego. lecz są rozproszone między komórkami zewnątrzwydzielniczy-mi przewodu pokarmowego. Morfologicznie możemy je podzielić na komórki ' o typie otwartym i zamkniętym. Komórki o typie otwartym mają wypustki sięgające do światła przewodu pokarmowego, co umożliwia im reagowanie na bodźce ze strony treści pokarmowej. Komórki o typie zamkniętym nie ma# kontaktu ze światłem przewodu pokarmowego i mogą reagować jedynie na bodźce o charakterze nerwowym lub hormonalnym z obszaru przestrzeni śródmiąższowej.

Uwalnianie i działanie hormonów żołądkowo-jelitowych może się odbywać na drodze: endokrynnej, autokrynnej, neurokrynnej i parakrynnej (ryc.

II 7 3) Działanie endokrynne opiera się na transporcie hormonu przez układ

Oddziaływania

RycINA 11.7.3. Schematyczne przedstawienie możliwych *P°⁵⁰“»

monów na komórki docelowe Oddziaływania endokrynne. parakrynne. neurokrynne auWi

Fizjologia przewodu

Krążenia oraz oddziaływanie na odległe tkanki i narządy. Oddziaływanie au-tokrynne polega na zwrotnym działaniu hormonu na komórki go 'wydzielające, co reguluje ich aktywność wydzielniczą. Działanie parakrynne polega na wydzielaniu hormonów do płynu śródmiąższowego, gdzie wywierają swoje działanie biologiczne na komórki sąsiednie Mechanizm neurokrynny polega na uwalnianiu hormonów z zakończeń nerwowych i oddziaływanie na komórki docelowe znajdujące się w sąsiedztwie zakończeń nerwowych, z których te czynniki są uwalniane.

Poznane hormony żołądkowo-jelitowe - ze względu na strukturę i skutki działania - dzieli się na kilka głównych grup, zwanych rodzinami. Wyróżnia się rodziny hormonów, które działają na receptory sprzężone z białkiem G Zaliczamy do nich rodzinę:

-    gastrynową,

-    sekretynową,

-    polipeptydu trzustkowego,

-    tachykininową,

-    somatostatynową,

-    motylionową.

W przewodzie pokarmowym powstają też czynniki hormonalne wytwarzane przez komórki somatyczne. Noszą one nazwę cytokm. Wśród cytokin istotną rolę odgrywają czynniki wzrostowe. Działają one na komórki docelowe przez receptory związane z aktywacją kinazy tyrozynowej.

Należy również dodać, że lista hormonów przewodu pokarmowego jest ciągle otwarta i z każdym rokiem ulega poszerzeniu. Zagadnienia te zostały omówione na str. 878.

Charakterystyka i regulacja układu krążenia przewodu pokarmowego

Naczynia krwionośne układu pokarmowego stanowią część krążenia trzew-nego. Naczynia tętnicze zaopatrujące przewód pokarmowy, śledzionę, trzustkę i wątrobę wywodzą się z trzech gałęzi aorty brzusznej: pnia trzew-nego, tętnicy krezkowej górnej i tętnicy krezkowej dolnej. Cechą charakterystyczną układu krążenia przewodu pokarmowego są liczne zespolenia między tętnicami. Zespolenia te są dobrze rozwinięte w obszarze krążenia jelitowego, gdzie tworzą charakterystyczne łuki. Powstają one w ten sposób, że każda tętnica rozdwaja się i obie gałęzie łączą się z gałęziami tętnic sąsiadujących. Ze szczytu łuku odchodzą tętnice, które ponownie dzielą się