dołu i krzywizny mniejszej ku górze i krzywiźnie większej. W żołądku panuje wyższe ciśnienie niż w przełyku i w warunkach spoczynkowego oddychano ta różnica ciśnień waha się w granicach 0.7-2,5 kPa (5-19 mm Hg), a pgy forsownym oddychaniu różnica ta może zwiększyć się do 8-10 kPa (60--75 mm Hg). Taki gradient ciśnień powoduje, że może następować zwrotne zarzucanie treści żołądkowej do przełyku.
W normalnych warunkach zapobiega temu strefa podwyższonego ciśnienia w LES. W warunkach fizjologicznych u ludzi ciśnienie to wynosi 1,3--4,0 kPa (10-30 mm Hg) powyżej ciśnienia żołądkowego. Strefa podwyj. szonego ciśnienia jest wynikiem fonicznego skurczu mięśni gładkich LES oraz ucisku od zewnątrz przez odnogi przepony. Tonlczny skurcz LES ma charakter miogenny, lecz podlega również wpływom autonomicznego układu nerwowego i czynnikom hormonalnym. W czasie przechodzenia treści pokarmowej z przełyku do żołądka, podczas połykania, dochodzi do rozluźnienia LES. Pośredniczą w tym przedzwojowe cholinergiczne włókna nemu błędnego, tworzące synapsy z niecholinergicznymi i nieadrenergicznym (NANC) neuronami należącymi do enterycznego układu nerwowego Włókna NANC uwalniają na swych zakończeniach mediatory peptydowe, takie jak wazoaktywny polipeptyd jelitowy (vasoactive intestinal połypeplide, VlPj i peptyd histydynowo-izoleucynowy (peptide histidine isoleucine, PHI), Po-nadto w ramach NANC są uwalniane mediatory niepeptydowe, takie jak te rek azotu (NO) i ATP Wszystkie te neuromediatory działają rozkurczowe rz mięśnie gładkie LES. Równocześnie, włókna nerwów błędnych i włókna ra-leżące do enterycznego układu nerwowego uwalniają acetylocholinę (Ad; córa pobudza skurcz LES za pośrednictwem receptorów M,. Do LES dodo cza też włókna pepłydergiczne, uwalniające na swych zakończeniach sufc-sanąę P SP która pobudza skurcz zwieracza. Nerwy współczulne toto czace zz lES uwalniają noradrenalinę (NA), która działając ptzez recepto)
. pobudza skurcz mięśni zwieracza. Nerwy wspiółczulne są aktywne m-nież w warunkach podstawowych, pionieważ podanie fentolammy (błokert receptorów a.) powoduje zmniejszenie napięcia w LES o 25%.
Napięcie dolnego zwieracza przełyku (LES) jest też regulowane piE prostaglandyny i enterohormony. Zwiększenie napięcia LES następuje u skutek działania PGF. gastryny, motyliny, bombezyny, PP i galaniny, nab - iast zmnejszenie napięcia LES występuje po PGE?, sekretynie. CCK.gb kagonie, GIP, VIP. PHI oraz neurotensynie. Działanie hamujące skurcz LES wywiera również progesteron.
Strefa podwyższonego ciśnienie w obszarze LES powstaje w następ stwie skurczu mięśni gładkich zwieracza, lecz w znacznym stopniu zalet' także od ucisku od zewnątrz przez odnogi przepony. Podczas przechodzenia treści pokarmowej z przełyku do żołądka i rozluźnienia LES impulsach we włóknach nerwowych zaopatrujących odnogi przepony ustaje, natomiast
aktywność skurczowa przepony pozostaje zachowana. Umożliwia to zmniejszenie ucisku na LES z jednoczesnym zachowaniem akqi oddechowej Zaburzenia funkcjonowania LES polegają na nadmiernym lub upośledzonym jego skurczu. Nadmierny skurcz prowadzi do achalazji, charakteryzującej się zaburzeniem relaksacji zwieracza podczas połykania i gromadzeniem pokarmu w przełyku z wtórnym zahamowaniem jego czynności motorycznej. Upośledzenie skurczu LES prowadzi do choroby refluksowej, charakteryzującej się zarzucaniem kwaśnej treści żołądkowej do przełyku (rozwojem zapalenia błony śluzowej przełyku. Jak przedstawiono wcześniej, ważną rolę w regulacji ciśnienia panującego w LES odgrywa ucisk odnóg przepony na przełyk. Dlatego też choroba refluksowa przełyku może być również wynikiem przepukliny rozworu przełykowego przepony
Żołądek pełni w układzie pokarmowym trzy funkcje motoryczną, zewnątrz-wydzielniczą i wewnątrzwydzielniczą (dokrewną). Czynność motoryczna żołądka to:
- gromadzenie i przetrzymywanie pokarmu (funkcja rezerwuarowa),
- rozcieranie pokarmu i jego mieszanie z sokiem żołądkowym, prowadzące do wytworzenia półpłynnej treści pokarmowej,
- stopniowe opróżnianie żołądka do dwunastnicy
Okresowe gromadzenie pokarmu odbywa się w części proksymalnej żołądka, obejmującej jego dno i trzon. Żołądek wykazuje duże zdolności adaptacyjne do objętości zmagazynowanej treści pokarmowej. Pojemność proksymalnej części żołądka wynosi średnio 1,51, lecz może zwiększyć się do 2-31 bez większego podwyższenia ciśnienia wewnątrzżołądkowego w wyniku zmniejszenia napięcia mięśni gładkich ścian żołądka. Ta rełaksaqa jest wynikiem odruchów z udziałem nerwów błędnych (odruchy wago-wagalne). Neuroprzekaźnikami uczestniczącymi w tej odruchowej relaksacji są głównie VIP i tlenek azotu (NO).
Pokarm docierający do żołądka układa się w nim koncentrycznie. Wcześniejsze porcje pokarmu leżą bliżej ścian żołądka, porqe późniejsze znajdują się bardziej przyśrodkowo.
ę??
Po początkowej relaksacji ścian żołądka, podczas jego wypełniania karmem, powraca aktywność skurczowa mięśni ścian żołądka Skurcze czątkowo są słabe, lecz stopniowo się nasilają, przyczyniając się do mie ma treści pokarmowej z sokiem żołądkowym i opróżniania żołądka. Wyróżnia się dwa rodzaje skurczów błony mięśniowej żołądka: skurcze toniczne i skurcze perystaltyczne (fazowe).