Pozytywizm leksykon literatury polskiej7

stopniu zadanie to spełniały Zo względu Jednak na subiektywność poglądów dochodziło często do polemik i ostrych starć między felietonistami W ogóle niejednokrotnie ich tematy miały właśnie źródła prasowe, pochodziły z obcych doniesień i opinii.

Poetyka felietonu obejmowała poza prostą relacją, refleksyjnymi komentarzami, także scenki rodzajowe, tworzone według wzorów beletrystycznych. Właśnie kunszt pisarski, np. Prusa, decydował ostatecznie o wartości i skuteczności perswazyjnej oraz o randze opiniotwórczej tego gatunku.

Flaubert Gustaw

(1821, Rouen - 1880, Paryż). Pisarz nazwany mistrzem realizmu francuskiego. Studiował prawo w Paryżu i nauki nie ukończył. Na stałe osiadł w swojej posiadłości koto Rouen i tam zajął się uprawianiem twórczości literackiej, utrzymując kontakt z wybitnymi osobistościami życia literackiego, m.in. z George Sand i Guy de Maupassantem. Uważał, że rozwój sztuki polega na umiejętności analizowania jednostki ludzkiej, podlegającej oddziaływaniu środowiska, i tę sprawność intelektualną wykorzystał w > powieści realistycznej.

Zadebiutował opowiadaniem Kuszenie św. Antoniego (1849), pisanym jeszcze pod wpływem estetyki romantyzmu, natomiast zobiektywizowaną narrację, charakterystyczną dla prozy > realizmu, liryzm, realistyczną obserwację i smutną groteskę zastosował w >Pani Bovary (1857), która została nazwana książką obsceniczną oraz „arcydziełem dla spowiadającej się prowincji", w wyniku czego Flaubert został pozwany przed sąd cesarski i oskarżony o gloryfikację „miłości cudolożnej" (obrońcom udało się doprowadzić do uniewinnienia autora). W 1862 r. ukazała się > powieść historyczna Salammbó, a w 1869 realistyczna Szkoła uczuć należąca do najwybitniejszych dziel pisarza. Flaubert opublikował też, różnorodny pod względem tematyki i poetyki tekstu, zbiór Trzy opowieści (1887). Pozostawił obszerną korespondencję, w której zawarł swoje poglądy twórcze dotyczące powołania artysty zainteresowanego wyłącznie tym, co dzieje się w jego wyobraźni, i nie dokończoną powieść Bouvard et Pecuchet.

Galicja

J. Kossak, S. Jondos. Widok ogólny Krakówa zza Wisty

Obszar obejmujący tereny zaboru austriackiego o powierzchni 77 tys. km², liczący w 1870 r. okoto 4 min mieszkańców (w tym około 2 min ludności polskiej w Galicji Zachodniej i na Śląsku Cieszyńskim oraz 700 typ. Polaków w Galicji Wschodniej). Po klęsce Austrii w wojnie z Prusami toczono zacięte spory o zakres autonomii galicyjskiej. Demokraci wysuwali koncepcje przebudowy państwa w kierunku federalistycznym. Powołano sejmy prowincjonalne oraz centralną Radę Państwa złożoną z przedstawicieli poszczególnych prowincji. Efektem stały się propozycje wprowadzenia języka polskiego do szkolnictwa, sądownictwa i administracji. W podporządkowanych Radzie Szkolnej Krajowej szkołom ludowym i średnim polski stał się ' językiem wykładowym. W 1871 r. w rządzie austriackim utworzono ministerstwo dla Galicji, którym w I. 1873-1890 kierował Florian Ziemiałkowski. Pozytywistyczne ideały > scjentyzmu oraz postulaty liberalno-demokratycznych dążeń społecznych prezentował w Galicji, redagowany przez Jana Dobrzańskiego (autora Zapisków literackich zawierających apel o nową > estetykę) „Dziennik Literacki", który wskazywał młodemu pokoleniu kierunki rozwoju w celu pomnażariią dobra własnego i kraju. W okresie autonomii, w Galicji korzystano z wielu przywilejów obywatelskich, m. in. z wolności słowa. Dlatego otwarcie poruszano kwestie najważniejsze dla kształtowania narodowej tożsamości, literaturze wskazywano cel perswazyjny i wychowawczy. Inspiratorem ekonomicznych postulatów rozwoju gospodarczego stał się galicyjski ekonomista Józef Supiński, który w rozprawie Szkoła polska gospodarstwa społecznego (1862-1865) ogłosił nowy program przemian gospodarczych. W dyskusjach politycznych dominował obóz > stańczyków, który odrzucając mity narodowe, dążył do ukazania