PrepOrg cz I1

121 -

tur topnienia substancji wzorcowych, których temperatury topnienia oznaczono bardzo dokładnie z uwzględnieniem odpowiednich poprawek, Jak np. poprawki na wystający słupek rtęci termometru. Następnie wykreśla się linię kalibracyjną aparatu, tj. zależność odczytanych wskazań termometru od rzeczywistej temperatury topnienia. Po oznaczeniu temperatury topnienia substancji badanej koryguje się otrzymany wynik na podstawie linii kalibra-oyjnej. Tak oznaczoną temperaturę topnienia nazywamy temperaturą korygowaną. W literaturze zaznacza się, czy podawane temperatury topnienia są korygowane, ozy też nie.

_/

Pewne substancje rozkładają się całkowicie lub częściowo przed osiągnięciem temperatury topnienia, co objawia się ciemnieniem, lub wydzielaniem gazów i rozrywaniem słupka substancji - notuje się wtedy temperaturę rozkładu, lub temperaturę topnienia z rozkładem.

Rys. IV«7. Aparat do oznaczania temperatury topnienia substancji o niskich temperaturach topnienia

Substancje krzepnące nieco powyżej lub poniżej temperatury pokojowej bada się w aparacie przedstawionym na rys. IV.7* W probówce z mleszadełkiem umieszcza się taką ilość substancji, by zakryła zbiorniczek z rtęcią termometru; Probówkę umieszcza się w drugiej szerszej probówce służącej za izolację termiczną a obie probówki ogrzewa się w łaźni wodnej. Obserwuje się i notuje wskazania termometru co 30 sekund, aż substancja całkowicie stopi się, a następnie sporządza wykres zależności temperatury od czasu. W pewnym zakresie czasu krzywa przechodzi przez obszar piąto (dla substancji czystej odcinek krzywej Jest równoległy do osi czasu), który odpowiada zakresowi temperatur topnienia. Zastępując łaźnię ogrzewającą łaźnią oziębiającą tą samą metodą można oznaczyć temperaturę krzepnięcia. Związki czyste wykazują zgodność temperatury topnienia i krzepnięcia. Badane substancje nie mogą ulegać rozkładowi w czasie oznaczenia temperatur topnienia i krzepnięcia.

Rozpowszechnioną metodą jest oznaczanie temperatury-topnienia w specjalnych stolikach grzewczych, np. typu Boethiuaa umieszczonych pod mikroskopem. Substancję umieszcza się na szkiełku preparatowym, nakrywa szkiełkiem nakrywkowym a następnie specjalną osłoną i ogrzewa. Mikroskop pozwala na obserwacje kształtu oraz zmian poszczególnych kryształów w miarę wzrostu temperatury. Metoda ta daje wyniki na ogół zgodne z oznaczeniem w kapilarze, choć w pewnych przypadkach obserwowano większe różnice. Pozwala równocześnie lepiej oceniać czystość substancji poprzez wizualne obserwacje pokroju krzyształów oraz różnic w ich zakresach temperatur topnienia. Niekiedy obserwuje się procesy subllmacji przed osiągnięciem temperatury topnienia.