Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 07 20095403 bmp

I> M<Quail. liw«i IcrmmiknwiKM) mosourgo. Wanaw* 200* ISHN M7S-S5-OI-ISIS3-M, l?l»y \VN PWN 2007

3g Rozdział 1. Wprowadzenie

Ten pozornie prosty model komplikuje się w miarę postępu „globalizacji” w życiu społecznym, w którym to procesie komunikowanie masowe odegrało również pewną rolę. Trzeba wziąć pod uwagę jeszcze wyższy poziom komunikacji i wymiany, która przekracza granice państw (albo ich po prostu nie zauważa), a dotyczy coraz większej liczby różnych form aktywności (gospodarczej, politycznej, sportowej, rozrywkowej itp.). Organizacje i instytucje nie zamykają się już w granicach jednego kraju, jednostki również mogą zaspokajać swoje potrzeby komunikacyjne poza własnym społeczeństwem i bezpośrednim otoczeniem społecznym. Silna niegdyś wzajemna od-powicdniość pomiędzy, z jednej strony, wzorcami osobistych interakcji społecznych we wspólnym czasie i przestrzeni a systemami komunikacji z drugiej strony zdecydowanie osłabła. Poszerzyło się spektrum naszych możliwości wyboru kulturalnego i informacyjnego.

/ tego między innymi powodu pojawiła się koncepcja rodzącego się „społeczeństwa sieciowego” (zob. Castells 2007; van Dijk 1999; także rozdział 6 tej książki). Przemiany te oznaczają również, że sieci będą w coraz mniejszym stopniu ograniczone do któregokolwiek z „poziomów" społeczeństwa opisanych na diagramie 1.2. Nowe, hybrydowe (publicznoprywatne) środki komunikacji umożliwiają łatwiejsze tworzenie sieci komunikacyjnych bez zwykłego „spoiwa" wspólnej przestrzeni lub osobistej znajomości. Dawniej można było jakoś kojarzyć konkretną technologię komunikacyjną z danym „poziomem” organizacji społecznej: telewizja na najwyższym poziomie, radio i prasa na poziomie regionalnym lub lokalnym. sieci wewnętrzne, telefon i email na poziomie instytucji itd. Postęp technologii komunikacyjnej i jej upowszechnienie oznaczają kres takiej możliwości. Internet na przykład służy obecnie komunikacji w zasadzie na wszystkich poziomach. Podtrzymuje on także łańcuchy lub sieci społeczne łączące społeczny „dół” i „górę", pionowe lub poprzeczne, a nic tylko po prostu poziome. Tymczasem jednak ogólnospołeczna funkcja komunikacyjna „tradycyjnych”, podstawowych mediów masowych, takich jak gazety, telewizja i radio, nie uległa znaczącym zmianom. acz ich monopol na komunikację publiczną staje pod coraz większym znakiem zapytania.

Pomimo wzrostu złożoności społeczeństwa sieciowego każdy z jego poziomów stwarza podobne problemy z punktu widzenia teorii i badań nad komunikacją. Problemy te przedstawiono zbiorczo w ramce 1.1.

1.1. ZAGADNIENIA TEORII I BADANIA KOMUNIKOWANIA

Kto komunikuje się z kim? (źródła i odbiorcy)

Dlaczego się komunikuje? (funkcje i cele)

Jak odbywa się komunikacja? (kanały, języki, kody)

Czego dotyczy? (treść, odniesienie, typy informacji)

Jaki jest skutek komunikacji, zamierzony czy niezamierzony? (idee, zrozumienie działania)