P3100010 (2)

Wojciech Wrzesiński

Uniwersytet Wrocławski

Polskie migracje w XIX i XX wieku

Migracje międzynarodowe odgrywały wielką rolę w kształtowaniu społecz-■ności wielu krajów. Przynosiły poprawę bytu najbiedniejszych, dynamizowały procesy cywilizacyjne, upowszechniały wymianę wartości kulturowych, ale zarazem były wyrazem słabości państwa, z którego emigrowano. Emigracja do innych krajów oznaczała przyznanie się do słabszego rozwoju cywilizacyjnego, poszukiwanie możliwości awansu ekonomicznego, społecznego czy też uzyskanie większych swobód i wolności politycznych, narodowych lub wyznaniowych. Kiedy Polska nie miała swojej państwowości, emigracje były także podyktowane poszukiwaniem miejsca na terenie innego kraju w celu lepszego przygotowania _|się do walki o odzyskanie niepodległości. W okresie międzywojennym sporadyczna emigracja polskich komunistów do Związku Sowieckiego była nie tylko ucieczką przed represjami władz, ale także poszukiwaniem lepszego miejsca do przygotowywania rewolucji, również na ziemiach polskich. Emigracje dobrowolne były jednak wymuszone nędzą, poszukiwaniem pracy, z kolei emigracje polityczne były ucieczką przed przemocą, wyrazem poszukiwania warunków do życia na innych płaszczyznach politycznych, pogonią za wolnością, którą miano by przenieść do rodzimego kraju nierzadko z bronią w ręku, w warunkach powstania, wojny czy rewolucji. Były obecne w historii wielu narodów.

Migracje rozwijały się w kierunkach wyznaczonych różnicami w bogactwie poszczególnych ludów, czy też określone poszukiwaniem poprawy swojej codzienności. Migracje ekonomiczne były związane z nierównomiernym rozwojem gospodarczym świata, a migracje polityczne z nierównomiernym stanem wolności poszczególnych krajów. Były też konsekwencją stopnia przyrostu naturalnego. Tam, gdzie był większy niż stopa rozwoju gospodarczego, tam natężenie dążeń migracyjnych było większe niż w krajach o niższym przyroście naturalnym. Migracje poprawiały stan zamożności migrantów, decydowały o ich asymilacji ze społeczeństwem nowego kraju zamieszkania, ale i jednocześnie u innych osób decydowały, nieraz na tych samych obszarach, o wzmożeniu polskiego poczucia