Paliwo obejmuje zarówno paliwo używane do celów energetycznych, np. wytwarzanie pary do napędu maszyn, jak i paliwo do celów gospodarczych, ńp. ogrzewa: nie pomieszczeń.
Części zapasowe są to części do maszyn i urządzeń służące do wymiany przy I remoncie lub podczas naprawy.
Opakowaniami są skrzynie, beczki, worki stosowane w wysyłce wyrobów itp. I
Odpady powstają w procesie produkcji. Mają one jeszcze pewną wartość użyt-l kową i mogą być zużyte w tym samym przedsiębiorstwie lub sprzedawane innymi przedsiębiorstwom.
Podział według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) nie zawsze jest wystarczająco szczegółowy do ustalenia konkretnego materiału określonego asortymentem, odmianą lub wymiarami, dlatego są inne, bardziej szczegółowe opracowania, oparte jednak na PKWiU. Należy tu wymienić Kod Towarowo-Materiałowy (KTM), opracowywany i wprowadzany sukcesywnie, zawierający symbole pozwalające zidentyfikować daną pozycję towarową lub materiałową w obrocie krajowym. Stosowanie KTM umożliwia ujednolicenie systemów informatycznych w gospodarowaniu materiałami, ułatwia porozumienie między dostawcami i odbiorcami materiałów, upraszcza prace nad dokumentacją obrotu materiałowego, ułatwia opracowanie indeksów materiałowych.
Indeksy materiałowe są to usystematyzowane wykazy materiałów zawierające nazwę i bliższe określenie materiału, jednostkę miary, inne cechy materiału istotne z punktu widzenia ewidencji oraz symbole cyfrowe. W przedsiębiorstwach mogą być stosowane branżowe indeksy materiałowe, zawierające materiały typowe dla danej branży, oraz indeksy zakładowe - dla materiałów stosowanych tylko w określonym przedsiębiorstwie. Indeksy materiałowe umożliwiają mechanizację ewidencji oraz czynności związanych z planowaniem, sprawozdawczością i kontrolą zużycia materiałów.
Gospodarka materiałowa zajmuje się zagadnieniami dotyczącymi materiałów potrzebnych do działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Do głównych zadań gospodarki materiałowej w przedsiębiorstwie zalicza się:
• określenie potrzeb materiałowych;
• czynności związane z nabywaniem materiałów;
• nadzór nad zagospodarowaniem materiałów w toku działalności jtospodarcycj
przedsiębiorstwa;
• normowanie zużycia materiałów;
• gospodarkę zapasami materiałowymi;
• zagospodarowanie odpadów i surowców wtórnych;
• ewidencję, sprawozdawczość i analizę z zakresu gospodarowania materiałami
Zadania te zostaną szczegółowo omówione w dalszych punktach niniejszeg0 ro/
działu.
Problematyką gospodarki materiałowej zajmują się W przedsiębiorstwie nie tv, ko komórki zaopatrzenia, gospodarki materiałowej lub magazynów, lecz ^
komórki funkcjonalne, np. dział technologiczny w zakresie doboru materiału i określenia norm zużycia, służba ekonomiczna w zakresie finansowania zapasów, główny mechanik w ustaleniu potrzeb materiałowych do remontów, główny energetyk w zakresie nadzoru nad prawidłową gospodarką paliwem oraz komórki produkcyjne zobowiązane do przestrzegania norm zużycia i oszczędności materiałowych.
Służbą zaopatrzenia w przedsiębiorstwie nazywa się zespól komórek organizacyjnych. którego celem jest zaspokojenie potrzeb materiałowych przedsiębiorstwa. Do zadań służby zaopatrzenia należą:
• ustalenie ilości i wartości materiałów potrzebnych do wykonywalna zadań gospodarczych;
• organizowanie dostaw materiałów do przedsiębiorstwa przez ich zamawianie i zakup;
• prowadzenie gospodarki zapasami materiałów oraz ich przechowywanie i wydawanie;
• sporządzanie sprawozdań z dostaw i rozchodu materiałów.
(Organizacja służby zaopatrzenia musi być dostosowana do specyfiki branżowej oraz wielkości przedsiębiorstwa. Przedstawione zasady organizacji służby zaopatrzenia należy wobec tego traktować jako ramowe, gdyż różnice występujące między przedsiębiorstwami są tak znaczne, że nie można zamknąć organizacji zaopatrzenia w jednej wzorcowej strukturze organizacyjnej.
Służba zaopatrzenia w przedsiębiorstwie przemysłowym może być zorganizowana według funkcjonalnego lub przedmiotowego podziału zadań między poszczególne komórki organizacyjne lub stanowiska pracy.
Funkcjonalna organizacja służby zaopatrzenia oznacza wewnętrzny podział działu zaopatrzenia na komórki organizacyjne według pełnionych przez tę służbę funkcji, o których wspomniano. Można przeprowadzić podział na komórki zajmujące się:
• ustaleniem potrzeb materiałowych;
• zamawianiem i dostawą materiałów;
• magazynowaniem zapasów materiałowych.
Każda komórka organizacyjna pełniąca wymienione funkcje sprawuje je w odniesieniu do wszystkich materiałów stosowanych w przedsiębiorstwie. Komórka pierwsza--ustala-więc-potrzeby przedsiębiorstwa dotyczące materiałów należących do wszystkich gałęzi i branż występujących w danej jednostce gospodarcza) KonjOtiŚ następne zajmują się dostarczaniem wszystkich potrzebnych ptateriajów^bez^w^glę-du najch -charakter i przynależność gałęziową, komórka magazynów pczecho\\ąye zaś i-wydaje również wszystkie materiały--różnych gałęzi.
Przedmiotowa organizacja służby zaopatrzenia, zwana również podziałem rzeczowym lub branżowym, polega na podzieleniu dziatu zaopatrzenia na komórki organizacyjne według gałęzi lub branż materiałów stosowanych w przedsiębiorstwie. Każda komórka spełnia wszystkie zadania służby zaopatrzenia w stosunku do danej