i zarządzania przepływani ładunków, personelem i organizacją pracy. Infrastruktura centrum logistycznego składa się z magazynów, ramp. parkingów, budynków i budowli inżynierskich. Ich wyposażenie stanowią pojazdy (samochody, wózki widłowe), sprzęt przeładunkowy (suwnice, dźwigi), centrum dyspozycji skupiające i przetwarzające informacje (wyposażone w sprzęt komputerowy wraz z odpowiednim oprogramowaniem), dział zamówień itp. Centra logistyczne należą zazwyczaj do samodzielnych pizedsiębiorstw, które świadczą usługi logistyczne wielu firmom - handlowym, przemysłowym, transportowym. Centrum logistyczne spełnia funkcje zaopatrzeniowe i dystrybucyjne na danym obszarze i koordynuje w ten sposób działalność wielu przedsiębiorstw. Najczęściej w centrach logistycznych odbywa się łączenie ładunków w jedną całość (konsolidacja) i wysyłanie do jednego odbiorcy bądź proces odwrotny - dekonsolidacja polegająca na rozdzieleniu i sortowaniu przesyłek przed wysłaniem do poszczególnych odbiorców. Duże sieci handlowe posiadają własne centra logistyczne i dzięki nim organizują dystrybucję towarów do swoich sklepów. Jedno takie centrum potrafi obsługiwać stosunkowo duży obszar - np. centrum logistyczne dla hipermaricetów jednej sieci w całej Europie Środkowo-Wschodniej.
Ze względu na zasięg centra logistyczne dzielimy na:
1 międzynarodowe:
• regionalne;
• lokalne.
Centra logistyczne oferują nowoczesne i wyspecjalizowane usługi obejmujące sferę przewozu, magazynowania i dystrybucji na danych obszarach. Przyczyniają się dzięki temu do obniżki kosztów, a także zmniejszenia strat ekologicznych. Jeśli sieć transportowa jest Jjwiobiegiem" nowoczesnej gospodarki, to centra logistyczne są kluczowymi miejscami, węzłami tej sieci.
Z punktu widzenia cech konstrukcyjnych magazynów dostosowanych do rodzaju przechowywanych w nich materiałów rozróżniamy kilka typów magazynów.
Magazyny otwarte są to ogrodzone place składowe wyposażone często w takie urządzenia do składowania, jak zasieki, pomosty, podstawy itp. Przechowuje się w nich materiały niewymagąj^e zabezpieczenia przed wpływami atmosferycznymi, np. piasek, żwir. węgiel, wyroby betonowe, rury kanalizacyjne.
Magazyny półotwarte (wiaty, podcienia, szopy) to miejsca składowe pokryte dachem i mające niekiedy jedną, dwie lub trzy ściany. Służą one do przechowywania materiałów wymagających zabezpieczenia przed opadami atmosferycznymi, ale odpornych na zmiany temperatury, np. drewno, cegły, kable, materiały w opakowaniach blaszanych, metale nieżelazne i stal.
Magazyny zamknięte mogą to być zarówno budynki nąjprostsze nieogrzewane I bez specjalnego wyposażenia oprócz instalacji oświetleniowej, jak i budynki nowoczesne z wyposażeniem ogrzewniczym, klimatyzacyjnym lub chłodniczym, dyspo-
>SL,!qVi -./i, , .. A. ■I.ImJh i i
Magazyny specjalne są przeznaczone do przechowywania konkretnych mater łów wymagających ściśle określonych warunków składowania. Mogą to być maj zyny przeznaczone do przechowywania materiałów łatwopalnych, wybuchowy* gazów technicznych, artykułów łatwo psujących się itp. Do tych pomieszczeń maj zynowych zalicza się między innymi zbiorniki stalowe naziemne i podziemne, bu kry. silosy, chłodnie i przechowalnie owoców.
W przedsiębiorstwach przemysłowych rozróżniamy, w zależności od spełnian funkcji i podporządkowania organizacyjnego, magazyny główne (podporządkował w zasadzie działowi zaopatrzenia), w których przechowuje się materiały przed k przeznaczeniem do procesu produkcyjnego, oraz magazy ny wydziałowe należące c poszczególnych wydziałów. W magazynach wydziałowych przechowuje się prze ściowo. na krótki okres, materiały przeznaczone do konkretnego celu lub na wylu nanie określonego zadania.
Urządzenia i wyposażenie magazynów spełniają poważne zadania w gospoda; cc magazynowej. Do urządzeń i wyposażenia zalicza się:
• urządzenia służące do składowania materiałów, np. półki, regały, pojemniki, pa lety. zbiorniki;
• przyrządy pomiarowe do pomiaru przechowywanych i wydawanych materiałów oraz określania warunków ich składowania, np. wagi. taśmy miernicze, suwmiar ki. higrometry;
• urządzenia transportowe, np. wózki, transportery, windy:
• urządzenia przeciwpożarowe, np. gaśnice, hydranty, zbiorniki.
Podstawowym zadaniem magazynów handlowych jest gromadzenie i przechowywanie zapasów towarów. Z gromadzeniem zapasów towarowych jest związany ich odbiór ilościowy oraz odbiór jakościowy, obejmujący liczne czynności pozwalające ocenić jakość towaru i niedopuszczający do sprzedaży towarów nicodpowiadających normom. Prawidłowe przechowywanie towarów wymaga różnego rodzaju zabiegów konserwacyjnych chroniących towary przed zniszczeniem i zepsuciem. Charakter tych zabiegów zależy od właściwości fizycznych i chemicznych towarów.
Oprócz odbioru i przechowywania towarów magazyny handlowe wykonują czynności związane z wydawaniem towarów odbiorcom lub przesyłaniem i transportem towarów według harmonogramu do sklepów. Często z wydawaniem łączy się konieczność kompletowania towarów pochodzących z dostaw od różnych odbiorców. Do zadań magazynu należy również przerób handlowy towarów oraz prowadzenie szczegółowej ewidencji ruchu towarów.
Rodząje magazynów handlowych mogą być rozpatrywane z różnych punktów widzenia. Podział magazynów ze względu na ich cechy konstrukcyjne na magazyny otwarte, półotwarte, zamknięte i specjalne został omówiony powyżej. Z uwagi na szczebel obrotu rozróżniamy magazyny zbytu, należące do jednostek zbytu lub przedsiębiorstw produkcyjnych, magazyny hurtowe, magazyny detalu, zlokalizowane głównie w większych jednostkach handlu detalicznego, np. w domach towarowych. domach handlowych, lub magazyny prowadzące sprzedaż detaliczną, np.