rozdział 5 (19)

163

2. wycena najnoinlejoydi składników aktywów I zobowiązań według Międzynarodowych...

godziwej (np. udziały w spółkach z o.o.) - w lakim przypadku jednostka wycenia je w cenie nabycia lub ostatnio ustalonej wartości godziwej. Jeżeli dany instrument charakteryzuje się jakimiś płatnościami, powinien zostać wyceniony w sko-tygowanej cenie nabycia. Wartość godziwa nie uwzględnia kosztów transakcyjnych, jakie jednostka poniosłaby, realizując daną pozycję.

Aktywa zaklasyfikowane do kategorii drugiej i trzeciej (pożyczki i należności oraz aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności) są wyceniane w skorygowanej cenie nabycia.

Odnoszenie zmian wartości aktywów finansowych jest również uzależnione od tego, do której kategorii dany składnik aktywów został zaklasyfikowany. W przypadku aktywów finansowych w wartości godziwej ze zmianami wartości godziwej ujmowanymi w RZiS zmiany wartości godziwej (jak sama nazwa kategorii wskazuje) odnoszone są na koszty/przychody finansowe bieżącego okresu.

Kolejne dwie kategorie, czyli pożyczki i należności oraz aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności są na dzień bilansowy wyceniane w skorygowanej cenie nabycia. Jednostka ujmuje dla tych pozycji w RZiS jedynie odsetki naliczone efektywną stopą procentową (oraz ewentualne odpisy z tytułu utraty wartości).

Czwarta kategoria (aktywa finansowe dostępne do sprzedaży) wyceniana jest w wartości godziwej (jeżeli możliwe jest wiarygodne ustalenie wartości godziwej). Zmiany wartości dla tej kategorii odnoszone są na kapitał z aktualizacji wyceny.

Wszystkie regulacje przewidują, iż na kapitał z aktualizacji wyceny odnoszone są zarówno przeszacowania „w górę”, jak i „w dół”. Oznacza to, że na kapitale z aktualizacji wyceny może znaleźć się wielkość ujemna.

Specyficznym zagadnieniem związanym z odnoszeniem zmian wartości aktywów finansowych jest utrata wartości. MSR 39 wskazuje, iż jednostka powinna ująć odpis z tytułu utraty wartości w sytuacji wystąpienia przesłanek, wskazujących, iż jednostka może nie odzyskać przewidywanych korzyści związanych z danym składnikiem.

Sposób ustalenia odpisu uzależniony jest od kategorii, do której przyporządkowany jest składnik aktywów. W przypadku pierwszej kategorii (aktywa finansowe w wartości godziwej ze zmianami wartości godziwej ujmowanymi w zysk lub stratę bieżącego okresu) zagadnienie utraty wartości praktycznie nie występuje, bowiem specyfika tej kategorii przewiduje ujmowanie przeszacow ań „w dół" bezpośrednio na kosztach finansowych bieżącego okresu.

Dla aktywów finansowych wycenianych w skorygowanej cenie nabycia (aktywa zaklasyfikowane do pożyczek i należności oraz aktywów utrzymywanych do terminu wymagalności) jednostka ujmuje odpis zrównujący skory -gowanącenę nabycia z dnia analizy do wartości bieżącej oszacowanych przy-