Rozdział 9 Udział pielęgniarki w usprawnianiu pacjenta7

czenia mogą być czynne, bierne, specjalne. Prowadzi się je indywidualnie lub w zespołach. Przeciwwskazania do kinezyterapii to: ostiy okres choroby, gorączka, niewydolność układu krążenia i oddechowego.

9.3.5

Usprawnianie skóry i tkanki podskórnej

Skóra jest powloką oddzielającą wnętrze organizmu człowieka od świata zewnętrznego. Do zadań skóry należy:

•    ochrona głębiej położonych narządów przed uszkodzeniami mechanicznymi — amortyzacja urazów,

•    zapewnienie swobodnych ruchów ciała,

•    ochrona przed utratą płynów ustrojowych,

•    ochrona przed wniknięciem drobnoustrojów i trucizn,

•    ochrona przed promieniami ultrafioletowymi,

•    udział w termorcgulacji,

•    udział w wydalaniu (pot, łój),

•    odbieranie wrażeń dotyku, bólu, temperatury.

Celem usprawniania skóry jest:

•    utrzymanie skóry w stanie pozwalającym na prawidłowe jej funkcjonowanie.

•    usuwanie obumarłych warstw naskórka, nadmiaru łoju, potu, zanieczyszczeń,

•    zmniejszenie możliwości zakażeń i uszkodzeń skóry,

•    niedopuszczenie do uszkodzeń skÓTy (odparzenia, odleżyny),

•    zapewnienie elastyczności skóry,

•    poprawienie samopoczucia chorego, pobudzanie krążenia.

Ogólne zasady usprawniania skóry:

•    Poinformowanie chorego o przebiegu działań usprawniających.

•    Dobór działań do stanu chorego.

•    Dostosowanie działań do stanu skóry (uszkodzenia, objawy patologiczne).

•    Zapewnienie właściwego mikroklimatu pomieszczenia (temperatura pomieszczenia, temperatura wody).

•    Przygotowanie sprzętu (udogodnienia, materace przeciwodleżynowe, przybory toaletowe).

•    Zachęcanie chorego do aktywnego udziału w czynnościach usprawniających.

Czynniki niekorzystnie wplywąjącc na stan skóry:

1.    Ograniczenie ruchów chorego (długotrwałe unieruchomienie w łóżku).

2.    Zaburzenia krążenia krwi.

3.    Zaburzenia czucia.

4.    Zaburzenia przytomności.

5.    Odwodnienie.

6.    Wychudzenie.

7.    Obrzęki.

8.    Choroby narządowe.

9.    Kontakt skóry z wilgocią (nietrzymanie moczu).

Działania usprawniające funkcjonowanie skóry.

1.    Obserwacja skóry.

2.    Odciążenie miejsc narażonych na ucisk:

-    zmiana pozycji ciała (co 2 h),

-    zapewnienie aktywności ruchowej,

-    prawidłowe ułożenie,

-    stosowanie udogodnień,

-    zapewnienie wygodnego łóżka i dobrze zasłanego prześcieradła,

-    zgodne z zasadami używanie sprzętu (baseny, kaczki).

3.    Pielęgnowanie skóry:

-    codzienna kąpiel, prysznic lub mycie ciała,

-    likwidowanie zawilgocenia skóry (osaszanie skóry),

-    zapewnienie czystej, suchej bielizny pościelowej,

-    zabezpieczanie skóry przez natłaszczanie,

-    prawidłowe zabezpieczenie i pielęgnowanie przetok kałowych, moczowych,

-    nacieranie skóry,

-    oklepywanie,

-    masowanie,

-    ochrona skóry przed urazami.

4.    Poprawienie stanu ogólnego chorego:

-    dostarczenie dostatecznej ilości płynów,

-    dieta zapewniająca niezbędne składniki pokarmowe.

5.    Ocena ryzyka powstawania odleżyn za pomocą skal punktowych (np. skali Norton).

Tabela 9.1. Skala Norton

Czynniki ryzyka	Liczba punktów
	4	3	2	i
Stan fizykalny	dobry	dość dobry	średni	bardzo ciężki
Stan świadomości	pełna przytomność i świadomość	apatia	zaburzenia świadomości	stupor lub śpiączka
Aktywność (zdolność przemieszczania)	chodzi samodzieł-nie	chodzi z asystą	porusza się tylko na wózku inwalidzkim	stale pozostaje w łóżku
Stopień samodzielności przy zmianie pozycji	pełna	ograniczona	bardzo ograniczona	całkowita niesprawność
Czynność zwieraczy odbytu i cewki moczowej	pełna sprawność zwieraczy	sporadyczne moczenie się	zazwyczaj nic trzymanie moczu	całkowite nictrzy-manic moczu

Ryzyko rozwoju odleżyn stwierdza się u pacjenta z wynikiem równym 14 punktom lub niższym.

619