S5001386

Już maluchowi należy tłumaczyć, że:

*    Nikt nie jest głupi dlatego, te czegoś nie potrafi. Jeśli czegoś nie umiemy możemy nad tym pracować i się tego nauczyć.

*    Każdy ma jakąś dziedzinę, w której jest dobry: jeden potrafi dobrze ćwiczyć, drugi opowiadać piękne historie. Nie ma „lepszych” i „gorszych” talentów.

*    Niektóre różnice wynikają z wieku - nic więc dziwnego, że starsze dziecko coś lepiej potrafi niż młodsze, i nie jest to powód do wyśmiewania.

Traktowanie wszystkich dzieci w rodzinie w ten sam sposób jest nierealne i niemożliwe do osiągnięcia. Często jednak starsze rodzeństwo ma wrażenie, i nie całkiem niesłusznie, że wychowywano je bardziej restrykcyjnie niż młodsze. Wielu z nich opowiada, że musieli z trudem wywalczyć sobie przywileje, których posiadanie w przypadku młodszej siostry bądź brata nie podlegało już dyskusji. Starsze dzieci muszą zdobywać swoje prawa, torując w ten sposób drogę młodszym i tworząc podstawę do dyskusji niekończących się aż po wiek dojrzały.

Monika jest o dwa lara starsza niż jej siostra Ewelina i dlatego może nieco później chodzić spać - to logiczna reguła, którą dzieci rozumieją i akceptują (nawet kiedy często się przeciwko niej buntują). Kiedy ustala się pewne reguły i udziela przywilejów zależnych od wieku i płci dziecka, warto ich przestrzegać z żelazną konsekwencją. Szczególnie w przypadku spraw materialnych, na przykład kieszonkowego, warto wprowadzić sztywne zasady (od którego roku życia dziecko otrzyma pieniądze i ile lub za jakie prace w domu czy ogrodzie może zarobić określoną sumę).

Niektórzy rodzice wymagają od dzieci, aby te się wzajemnie „kochały*. Kiedy między rodzeństwem pojawia się pewna niechęć, opiekunowie reagują rozczarowaniem i rozgory-

eremem. Świadomość, że nie można automatycznie kochać Uidego człowieka, nawet jeśli przypadkowo jest z nami spokrewniony, bywa dla dziecka (ale również i dla dorosłego) pomocna i chroni je przed poczuciem sporej winy. Dlatego oczekiwanie na miłość między rodzeństwem (jako naturalny ro-Jaj więzi, dany jakby „z góry”) jest sprawą nierealną. Innymi słowy oznacza to również, że można kochać swojego brata ay siostrę, chociaż ci nie zachowują się tak, jakby się tego chciała

To, czego w rodzinie można oczekiwać i do czego należy przykładać wielką wagę, to szacunek we wzajemnych relacjach. Aby to osiągnąć, często trzeba ustanowić reguły obowiązujące w domu, które dziecko musi znać, niezależnie od swojego wieku.

Należy dokładnie sformułować sposoby zachowań, których oczekujemy od niego w stosunku do rodzeństwa. Czasami warto jest pisemnie sporządzić takie reguły dla starszego rodzeństwa.

Zachowanie, którego starsze 1 | dziecko powinno zaprzestać 1	Jak powinno się zachowywać 1
| • Bicie, popychanie brata lub sio- 1	' Spróbować rozwiązywać pro- J
stry	bierny
1 • Używanie wulgarnych słów	i Ignorować
•Nie wchodzić do pokoju rodzeństwa bez pozwolenia	• Prosić rodziców o pomoc
| • Potyczać rzeczy bez pytania	• Prosić o pozwolenie

Ponieważ wciąż będzie dochodziło między rodzeństwem i rówieśnikami do kłótni, dzieci potrzebują modeli, jak ra-